Конспекта урока биологии

?ызылорда облысы, Жала?аш ауданы

Ш.Ерма?анбетова атында?ы №246 орта мектепті?

биология п?ніні? м??алімі Тілес Л?ззат Шарапат?ызы

Та?ырыбы: ?сімдік ?лпалары

Сыныбы:6

Ма?саты:

Білімділік: ?сімдік ?лпалары туралы білімдерін дамыту, тере?дету

Дамытушылы?: ойлау ?абілеттерін, белсенділігін ж?йелі т?рде дамыту, п?нге ?ызы?ушылы?ын арттыру, м?тінмен ж?мыс істей білуге ?йрету;

Т?рбиелік: о?ушыларды? ?з білімдерін саналы да сапалы т?рде саралап ба?алау?а ?йрету, есте са?тау ?абілеттерін жетілдіру.

Саба?ты? т?рі: аралас саба?

П?наралы? байланыс: ?аза? тілі, биология

Саба?ты? к?рнекілігі: проектор, трек-сызбалар, ба?алау пара?ы

Саба?ты? жоспары:

I. ?йымдастыру кезе?і

II. ?й тапсырмасын тексеру

III. Жа?а саба?

ІV. Бекіту

V. ?орытынды

VI. Ба?алау

VII. ?йге тапсырма

Саба?ты? барысы:

I. ?йымдастыру кезе?і:

О?ушылар саба?ты? та?ырыбы, ма?сатымен таныстырылып, сынып екі топ?а б?лінеді: «Жасуша» «?лпа».

II. ?й тапсырмасын тексеру:

1. Жасушаны? ??рылысы

2. Жасуша б?ліктерін за?ымданудан ?ор?айтын органоид?

3. Са?ылау дегенді ?алай т?сінесі?дер, оны? ?ызметі ?андай?

4. Цитоплазманы? ?асиеті ж?не оны неге тірі зат дейді?

5. Жасушаны ал?аш аш?ан ?алым

6. Вакуоль ?андай ?ызмет ат?арады?

7. Тек ?сімдіктерге т?н денешіктерді атап, оны? т?рлері ?айда кездеседі?

8. К?беюге ?атысатын органоид?

9. ?сімдік жасушасында ?анша % май болады?

10. Жасушада ж?ретін барлы? тіршілік ?рекеттеріне ?атысатын органоид не деп аталады?

III. Жа?а саба?:

- Шы?у тегі, ??рылысы, ат?аратын ?ызметі ??сас жасушалар тобын ?лпа дейді. Жо?ары сатыда?ы ?сімдіктерді? ?лпаларынан м?шелер, ал м?шелерден а?за т?зіледі:

ЖАСУША ?ЛПА М?ШЕ А?ЗА

?сімдіктердегі ?лпаларды? т?рлері: т?зуші, жабын, негізгі (?оректік ж?не фотосинтездеуші), тірек, ?ткізгіш ж?не б?ліп шы?арушы.

1. Т?зуші ?лпа (меристема, грекше «меристос» - б?лінетін, б?луші) барлы? ?лпалардан б?рын т?зіледі. Саба?ты?, тамырды? е? ?шына орналас?ан т?зуші ?лпа жасушалары ерекше болады: ?те ?са?, ?абы?шасы ж??а, вакуольдері де ?са?, ядросы жасушаны? д?л ортасына орналасады. ?дайы б?лінуге ?абілетті, бір-бірімен ты?ыз жанас?ан тірі жасушалардан т?рады.

2. Жабын ?лпа ?сімдік м?шелеріні? сыртын ?аптап, кеуіп кетуден, сырт?ы ортаны? ?олайсыз жа?дайларынан са?тайды. Жабын ?лпа ??, тоз, ?ыртыс деп б?лінеді.

3. Негізгі ?лпа – ?сімдіктерді? барлы? м?шелерінде кездесетіндіктен негізгі ?лпа деп аталады. Барлы? ?лпаларды? ішінде де болады. Жасушалары тірі, пішіндері ат?аратын ?ызметіне ?арай домала?, цилиндр, эллипс т?різді ?р т?рлі. Жасуша ?абы?шасы ж??а, цитоплазмасы ?абы?шаны астарлай орналасады. Жасушааралы? ке?істіктері ?те ке? болады. Ат?аратын ?ызметіне байланысты негізгі ?лпалар – фотосинтездеуші, ?ор жинаушы, су жинаушы, ауа жинаушы деп б?лінеді.

4. Тірек ?лпасы жасушаларыны? ?абы?ы ?алы?, ?атты, ?сімдікті? саба?тарында, жапыра?тарында, жемістерінде болады. Саба??а, жапрыа? саба?ына, ж?йкелеріне беріктік ?асиет беріп, тірек ?ызметін ат?арады. Н?зік саба?тар ?атты дауыл со?са да сынбайды. Та?тасы ?лкен жапыра?тарды? ?атты желге жыртылмай, керіліп, саба?тан ?зіліп кетпеуі тірек ?лпасына байланысты. Алм?рт, шетен, беже (айва) жемістеріні? ж?мса? етіндегі ?атты ?иыршы? жасушалар – тірек ?лпа.

5. ?ткізгіш ?лпа – ?оректік заттарды ?сімдікті? бір м?шесінен екінші м?шесіне ?ткізеді. Тамырды? сорып ал?ан минералды т?здарыны? суда?ы ерітіндісін жер ?сті м?шелеріне жеткізеді. Жапры?та т?зілген органикалы? заттарды жер асты м?шесі тамыр?а ?ткізеді. Ат?аратын ?ызметіне байланысты ?ткізгіш ?лпа жасушаларыны? пішіндері де т?рліше болып ?згерген. ?зынша жасушаны? ?абыр?асы а?аштан?ан ?алы?. Ж??ар?ан жерлері ар?ылы ?оректік ерітінді с?зіліп екінші жасуша?а ?теді.

6. Б?ліп шы?арушы ?лпа.?сімдікті? жануарлар сия?ты керексіз заттарды б?ліп шы?аратын арнаулы м?шелері болмайды. ?сімдікте орналасуына байланысты б?ліп шы?арушы ?лпа жасушаларыны? пішіндері ?р т?рлі. Жасуша ?абы?шасы ?ажетсіз заттарды б?ліп шы?ару ?шін ж??а к?йінде ?за? са?талады. Керексіз заттар жасушада шектен тыс арты? жинал?анда цитоплазмасы жойылып, ?абы?шасы ?атайып, ?алы?дап тозданады. ?сімдікте зат алмасуды? н?тижесінде б?лінетін ?атты ж?не с?йы? заттарды? б?ліп шы?арылуы ?лпаларды? ?атысуымен ж?зеге асады.

ІV. Бекіту:

?лпалар Ат?аратын ?ызметтері

Тірек Жасушаларыны? ?абы?ы ?алы?, ?атты, ?сімдікті? саба?тарында, жапыра?тарында, жемістерінде болады

Негізгі Жасушалар арасында?ы ауа ке?істіктері

Т?зуші Саба?ты?, тамырды? е? ?шында орналасады

Жабын ?сімдік м?шелеріні? сыртын ?аптап, кеуіп кетуден сырт?ы ортаны? ?олайсыз жа?дайларынан са?тайды

?ткізгіш ?оректік заттарды ?сімдікті? бір м?шесінен екінші м?шесіне ?ткізеді

Б?ліп шы?арушы ?сімдікте зат алмасуды? н?тижесінде б?лінетін ?атты ж?не с?йы? заттарды? б?ліп шы?арылуы ?лпаларды? ?атысуымен ж?зеге асырады

VI. Ба?алау.

VII. ?йге тапсырма: ?сімдік ?лпалары

Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?

Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.

Быстро и объективно проверять знания учащихся.

Сделать изучение нового материала максимально понятным.

Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.

Наладить дисциплину на своих уроках.

Получить возможность работать творчески.

=> ПОЛУЧИТЬ СУПЕРСПОСОБНОСТИ УЧИТЕЛЯ <=

Просмотр содержимого документа
«конспекта урока биологии »

Қызылорда облысы, Жалағаш ауданы

Ш.Ермағанбетова атындағы №246 орта мектептің

биология пәнінің мұғалімі Тілес Ләззат Шарапатқызы

Тақырыбы: Өсімдік ұлпалары

Мақсаты:

Білімділік: өсімдік ұлпалары туралы білімдерін дамыту, тереңдету

Дамытушылық: ойлау қабілеттерін, белсенділігін жүйелі түрде дамыту, пәнге қызығушылығын арттыру, мәтінмен жұмыс істей білуге үйрету;

Тәрбиелік: оқушылардың өз білімдерін саналы да сапалы түрде саралап бағалауға үйрету, есте сақтау қабілеттерін жетілдіру.

Сабақтың түрі: аралас сабақ

Пәнаралық байланыс: қазақ тілі, биология

Сабақтың көрнекілігі: проектор, трек-сызбалар, бағалау парағы

Сабақтың жоспары:

I. Ұйымдастыру кезеңі

II. Үй тапсырмасын тексеру

III. Жаңа сабақ

ІV. Бекіту

V. Қорытынды

VI. Бағалау

VII. Үйге тапсырма

Сабақтың барысы:

I. Ұйымдастыру кезеңі:

Оқушылар сабақтың тақырыбы, мақсатымен таныстырылып, сынып екі топқа бөлінеді: «Жасуша» «Ұлпа».

II. Үй тапсырмасын тексеру:

1. Жасушаның құрылысы

2. Жасуша бөліктерін зақымданудан қорғайтын органоид?

3. Саңылау дегенді қалай түсінесіңдер, оның қызметі қандай?

4. Цитоплазманың қасиеті және оны неге тірі зат дейді?

5. Жасушаны алғаш ашқан ғалым

6. Вакуоль қандай қызмет атқарады?

7. Тек өсімдіктерге тән денешіктерді атап, оның түрлері қайда кездеседі?

8. Көбеюге қатысатын органоид?

9. Өсімдік жасушасында қанша % май болады?

10. Жасушада жүретін барлық тіршілік әрекеттеріне қатысатын органоид не деп аталады?

III. Жаңа сабақ:

- Шығу тегі, құрылысы, атқаратын қызметі ұқсас жасушалар тобын ұлпа дейді. Жоғары сатыдағы өсімдіктердің ұлпаларынан мүшелер, ал мүшелерден ағза түзіледі:

ЖАСУША ҰЛПА МҮШЕ АҒЗА

Өсімдіктердегі ұлпалардың түрлері: түзуші, жабын, негізгі (қоректік және фотосинтездеуші), тірек, өткізгіш және бөліп шығарушы.

1. Түзуші ұлпа (меристема, грекше «меристос» - бөлінетін, бөлуші) барлық ұлпалардан бұрын түзіледі. Сабақтың, тамырдың ең ұшына орналасқан түзуші ұлпа жасушалары ерекше болады: өте ұсақ, қабықшасы жұқа, вакуольдері де ұсақ, ядросы жасушаның дәл ортасына орналасады. Ұдайы бөлінуге қабілетті, бір-бірімен тығыз жанасқан тірі жасушалардан тұрады.

2. Жабын ұлпа өсімдік мүшелерінің сыртын қаптап, кеуіп кетуден, сыртқы ортаның қолайсыз жағдайларынан сақтайды. Жабын ұлпа өң, тоз, қыртыс деп бөлінеді.

3. Негізгі ұлпа – өсімдіктердің барлық мүшелерінде кездесетіндіктен негізгі ұлпа деп аталады. Барлық ұлпалардың ішінде де болады. Жасушалары тірі, пішіндері атқаратын қызметіне қарай домалақ, цилиндр, эллипс тәрізді әр түрлі. Жасуша қабықшасы жұқа, цитоплазмасы қабықшаны астарлай орналасады. Жасушааралық кеңістіктері өте кең болады. Атқаратын қызметіне байланысты негізгі ұлпалар – фотосинтездеуші, қор жинаушы, су жинаушы, ауа жинаушы деп бөлінеді.

4. Тірек ұлпасы жасушаларының қабығы қалың, қатты, өсімдіктің сабақтарында, жапырақтарында, жемістерінде болады. Сабаққа, жапрыақ сабағына, жүйкелеріне беріктік қасиет беріп, тірек қызметін атқарады. Нәзік сабақтар қатты дауыл соқса да сынбайды. Тақтасы үлкен жапырақтардың қатты желге жыртылмай, керіліп, сабақтан үзіліп кетпеуі тірек ұлпасына байланысты. Алмұрт, шетен, беже (айва) жемістерінің жұмсақ етіндегі қатты қиыршық жасушалар – тірек ұлпа.

5. Өткізгіш ұлпа – қоректік заттарды өсімдіктің бір мүшесінен екінші мүшесіне өткізеді. Тамырдың сорып алған минералды тұздарының судағы ерітіндісін жер үсті мүшелеріне жеткізеді. Жапрықта түзілген органикалық заттарды жер асты мүшесі тамырға өткізеді. Атқаратын қызметіне байланысты өткізгіш ұлпа жасушаларының пішіндері де түрліше болып өзгерген. Ұзынша жасушаның қабырғасы ағаштанған қалың. Жұқарған жерлері арқылы қоректік ерітінді сүзіліп екінші жасушаға өтеді.

6. Бөліп шығарушы ұлпа.Өсімдіктің жануарлар сияқты керексіз заттарды бөліп шығаратын арнаулы мүшелері болмайды. Өсімдікте орналасуына байланысты бөліп шығарушы ұлпа жасушаларының пішіндері әр түрлі. Жасуша қабықшасы қажетсіз заттарды бөліп шығару үшін жұқа күйінде ұзақ сақталады. Керексіз заттар жасушада шектен тыс артық жиналғанда цитоплазмасы жойылып, қабықшасы қатайып, қалыңдап тозданады. Өсімдікте зат алмасудың нәтижесінде бөлінетін қатты және сұйық заттардың бөліп шығарылуы ұлпалардың қатысуымен жүзеге асады.

ІV. Бекіту:

Ұлпалар Атқаратын қызметтері

Тірек Жасушаларының қабығы қалың, қатты, өсімдіктің сабақтарында, жапырақтарында, жемістерінде болады

Негізгі Жасушалар арасындағы ауа кеңістіктері

Түзуші Сабақтың, тамырдың ең ұшында орналасады

Жабын Өсімдік мүшелерінің сыртын қаптап, кеуіп кетуден сыртқы ортаның қолайсыз жағдайларынан сақтайды

Өткізгіш Қоректік заттарды өсімдіктің бір мүшесінен екінші мүшесіне өткізеді

Бөліп шығарушы Өсімдікте зат алмасудың нәтижесінде бөлінетін қатты және сұйық заттардың бөліп шығарылуы ұлпалардың қатысуымен жүзеге асырады

VI. Бағалау.

VII. Үйге тапсырма: Өсімдік ұлпалары