Зерттеу ж?мыстарында?ы жобалау технология ?олданысы
Зерттеу ж?мыстарында?ы жобалау технология ?олданысы
Аглакова Г.Н., Жургимбекова ?.Т.
?аза? тілі мен ?дебиет м??алімдері
«№97 гимназия» КММ, ?ара?анды ?аласы
Зерттеу ж?мыстарында?ы жобалау технология ?олданысы
Жобалап о?ыту технологиясы е? алдымен о?у барысында о?ушыны ?з бетімен іздендіре отырып, іс ж?зінде не ??рылым ?з бетінше білім алып, оны іс ж?зінде ?олдана білу ?ажеттілігін т?рбиелеуге ба?ыттал?ан.
О?ушыларды? зерттеу ж?мысын ?йымдастыру ж?не жоба ж?мысын жасау?а ма?сатты ?рі ж?йелі т?рде ба?ыттау керек екені – б?гінгі к?н талабы. Сонды?тан да жобалау технологиясыны? тиімділігі к?ннен к?нге артуда.
А?ылшын тілінен аудар?анда "cooperativelearning" – бірге ?йрену деген ма?ынаны білдіреді. Т?сіндірме с?здікте о?ан т?мендегідей аны?тама беріледі: Жобалау технологиясы – о?ушыларды? жоспарлау ж?не к?рделене беретін тапсырмаларды орындау ар?ылы ме?геретін білім.
Жобалау технологиясы 19 ?асырды? 2-ші жартысында А?Ш ауыл шаруашылы?ы мектептерінде пайда бол?ан. Оны? негізін ?ала?ан – Джон Дьюи атты психолог ж?не педагог , философ. Дьюиді? ілімін жал?астырушы-Колумбия университетіні? жанында?ы м??алімдер колледжіні? профессоры Ульям Херд Килпатрикті? ойынша, балаларды ?з ж?мысыны? жемісін к?руге ынталандыру ар?ылы ?лкен ?мірге дайындау – б?л технологияны? негізі.
Жобалау технологиясын ?олдануда?ы негізгі ма?сат – о?ушыларды? ?ызы?ушылы? ынтасын дамыту, ?з бетімен ж?мыстарын ж?ргізу ар?ылы білімдерін жетілдіру, а?паратты? ба?дарлау біліктілігін ?алыптастыру ж?не сыни т?р?ыдан ойлау ?абілетін арттыру. Егер о?ушы жобасы та?ырыбын д?рыс та?дай отырып, жоспарлай білсе, оны д?рыс орындай алса - ол болаша??а д?рыс т?л?а болып ?алыптасады.
1. Дайынды? кезе?і. Жоба та?ырыбын аны?тау.
2. Жоспарлау. Топ?а б?лу. А?парат жинау ж?не талдауды? жолдарын к?рсету.
3. Зерттеу ж?мысы. А?парат жинау, аралы? н?тижені талдау, зерттеуді? негізгі ??ралдары: с?хбат, сауалнама, ба?ылау, алын?ан т?рлі а?паратты талдау.
Сонымен, о?ушылар?а дайын ?німді ?абылдайтын ?ана емес, ?з бетімен ізденетін, дербес іс-?рекет жасай алатын т?л?а ретінде ?арау – жобалау технологиясыны? негізі. Мысал ретінде о?ушымыз дайында?ан ?ылыми жобасында?ы технологияны? ?олданысын ?сынып отырмыз.
- 1921-1941 ж. арасында?ы жазыл?ан ма?алаларды? ерекшеліктері неде?
- Білім беру м?селесіне арнал?ан ма?алалары ?азір ?зекті ме?
Тапсырмалар: Ж?мыспен ?амту ортала?ынан а?парат алу (бізді? айма??а ?ажетті маманды?тар тізімі); Облысты? м?ра?аттан – «Облысымызды? білім саласыны? даму тарихы»; М. Шо?айды? со??ы 20 жыл ?мір с?рген орындарына барып, та?зым жасау; ?азіргі т?лектерді? маманды?тар та?дауы (сауалнама алу); «Жастар?а ?сиет» - к?ркем фильмнен ?зіндіні ?иып алу.
Ж?мыс ж?йесін аны?тайтын кесте толтыру.
Жинал?ан ма?л?мат талданып, ма?алаларды тегі , жанры, стилі, т?рі жа?ынан ж?йелеу. Білім беру м?селесіне арнал?ан батыс ?алымдарыны?, ?у?ын-с?ргіннен ??рбан бол?ан ?аза? зиялыларыны? ма?алаларымен салыстыру. ?азіргі ?аза?станда?ы осы салада?ы за?дармен ?ндесуін д?лелдеу.
Жоба со?ында рефлексия ж?ргізілді. М?стафа Шо?ай шет елде ту?ан хал?ыны? м?ддесін ?ор?ай білді. ?з елі ?шін ат?ар?ан ?ызметіні? м?ні мен орны неде? М. Шо?ай?лыны? Т?ркістан халы?тары тарихында б?рынды – со?ды болма?ан ??былыс – Еуропаны? ортасында т?ркістанды? саяси эмиграциялы? ?ызметті? негізін ?алап (20-шы жылдарды? екінші жартысы), о?ан ?зі к?з ж?м?ан 1941 жылды? желто?санына дейін басшылы? жасауында, сондай-а? осы кезе?де ?аза?станда болып жат?ан ?згерістерді жан-жа?ты тере? талдау?а алуында еді. ?азіргі б?секестік заманында тек білімді, жан-жа?ты дамы?ан т?л?а ?о?ам?а пайдасын ?келеді деп т?жырымдайды.
Зерттеу ж?мыстарын дайындауында жоба ?дісін ?олдану тиімді деп санаймыз.
?олданыл?ан ?дебиеттер:
1. Дьюи Дж. "Школа и общество " (1925) - цит. "Педагогическая лоция.2003/04 учебный год. Метод проектов в школе " /Спец.прилож. к журналу
"Лицейское и гимназическое образование" ,вып. 4, 2003-с.4
2.Килпатрик У.Х "Метод проектов . Применение целевой установки в
Просмотр содержимого документа
«Зерттеу ж?мыстарында?ы жобалау технология ?олданысы »
Аглакова Г.Н., Жургимбекова Қ.Т.
қазақ тілі мен әдебиет мұғалімдері
«№97 гимназия» КММ, Қарағанды қаласы
Зерттеу жұмыстарындағы жобалау технология қолданысы
Жобалап оқыту технологиясы ең алдымен оқу барысында оқушыны өз бетімен іздендіре отырып, іс жүзінде не ғұрылым өз бетінше білім алып, оны іс жүзінде қолдана білу қажеттілігін тəрбиелеуге бағытталған.
Оқушылардың зерттеу жұмысын ұйымдастыру жəне жоба жұмысын жасауға мақсатты əрі жүйелі түрде бағыттау керек екені – бүгінгі күн талабы. Сондықтан да жобалау технологиясының тиімділігі күннен күнге артуда.
Ағылшын тілінен аударғанда "cooperativelearning" – бірге үйрену деген мағынаны білдіреді. Түсіндірме сөздікте оған төмендегідей анықтама беріледі: Жобалау технологиясы – оқушылардың жоспарлау жəне күрделене беретін тапсырмаларды орындау арқылы меңгеретін білім.
Жобалау технологиясы 19 ғасырдың 2-ші жартысында АҚШ ауыл шаруашылығы мектептерінде пайда болған. Оның негізін қалаған – Джон Дьюи атты психолог жəне педагог , философ. Дьюидің ілімін жалғастырушы-Колумбия университетінің жанындағы мұғалімдер колледжінің профессоры Ульям Херд Килпатриктің ойынша, балаларды өз жұмысының жемісін көруге ынталандыру арқылы үлкен өмірге дайындау – бұл технологияның негізі.
Жобалау технологиясын қолданудағы негізгі мақсат – оқушылардың қызығушылық ынтасын дамыту, өз бетімен жұмыстарын жүргізу арқылы білімдерін жетілдіру, ақпараттық бағдарлау біліктілігін қалыптастыру жəне сыни тұрғыдан ойлау қабілетін арттыру. Егер оқушы жобасы тақырыбын дұрыс таңдай отырып, жоспарлай білсе, оны дұрыс орындай алса - ол болашаққа дұрыс тұлға болып қалыптасады.
1. Дайындық кезеңі. Жоба тақырыбын анықтау.
2. Жоспарлау. Топқа бөлу. Ақпарат жинау жəне талдаудың жолдарын көрсету.
3. Зерттеу жұмысы. Ақпарат жинау, аралық нəтижені талдау, зерттеудің негізгі құралдары: сұхбат, сауалнама, бақылау, алынған түрлі ақпаратты талдау.
4. Нəтижені талқылау. Ақпаратты талдау, шешім шығару, тұсаукесердің қандай түрде өтетінін жоспарлау.
5. Жұмыстың тұсау-кесері .Тыңдайды, проблемалық сұрақтарды қоя отырып, оқушыны сөйлетуге мүмкіндік жасайды.
6. Бағалау жəне жоспарлау. Шығармашылық жұмысты бағалайды, еңбек иелерін алдыңғы үлкен мақсаттарға жетелейді.
Сонымен, оқушыларға дайын өнімді қабылдайтын ғана емес, өз бетімен ізденетін, дербес іс-əрекет жасай алатын тұлға ретінде қарау – жобалау технологиясының негізі. Мысал ретінде оқушымыз дайындаған ғылыми жобасындағы технологияның қолданысын ұсынып отырмыз.
Жобаның шығармашылық тақырыбы: “М.Шоқай публицистикасының ерекшеліктері”
Мақсаты:
- жобалау әдісі арқылы оқушыны өзіндік жұмыстарға бағыттау;
- М. Шоқайдың мақалалары арқылы публицистикасының ерекшелігін, қасиетін, жан-жақты зерттеуге бағыттау;
- «Яш Түркістан» журналында жарияланған білім мәселесіне арналған мақалаларын жүйелеу, басқа ғалымдардың көзқарасымен салыстыру, қазіргі білім саласындағы замануи заңдармен сәйкестігін дәлелдеу.
Күтілетін нәтиже: осы жоба аяқталғаннан кейін оқушылар: тәуелсіздікті сақтап қалу үшін аса қажет нәрселер – үміт, иман, сенім, тәрізді рухани – моральдық факторлармен бірге ғылыми – техникалық білімнің өзара тығыз бірлігін ұғады.
Қолданылатын көрнекі құралдар: таныстырылым, көркем фильм «Мұстафа Шоқай» (үзінді), Мария Шоқай «Менің Мұстафам» естелігінен бейне қойылым түсірілінген слайд, Париж қаласында түсірілген фотолар, қосылған музыкалық күй «Түрік» («Ulutau» тобы).
Жобаға бағытталған сұрақтар:
1. Негізгі сұрақ:
- Қазақ публицистикасында Мұстафа Шоқай нелермен ерекшеленеді?
2. Проблемалық сұрақ:
- Тілші ретінде керекті ақпаратты қайдан алып отырды?
- Батыс Еуропадағы басылымдар оның мақалаларын қалай бағалады?
Оқу (нақты) сұрақтары:
- Мұстафа Шоқайдың мақалалары қандай басылымдарда жарық көрді?
- Қандай тақырыптарды қамтыған?
- 1921-1941 ж. арасындағы жазылған мақалалардың ерекшеліктері неде?
- Білім беру мәселесіне арналған мақалалары қазір өзекті ме?
Тапсырмалар: Жұмыспен қамту орталағынан ақпарат алу (біздің аймаққа қажетті мамандықтар тізімі); Облыстық мұрағаттан – «Облысымыздың білім саласының даму тарихы»; М. Шоқайдың соңғы 20 жыл өмір сүрген орындарына барып, тағзым жасау; қазіргі түлектердің мамандықтар таңдауы (сауалнама алу); «Жастарға өсиет» - көркем фильмнен үзіндіні қиып алу.
Жұмыс жүйесін анықтайтын кесте толтыру.
Жиналған мағлұмат талданып, мақалаларды тегі , жанры, стилі, түрі жағынан жүйелеу. Білім беру мәселесіне арналған батыс ғалымдарының, қуғын-сүргіннен құрбан болған қазақ зиялыларының мақалаларымен салыстыру. Қазіргі Қазақстандағы осы саладағы заңдармен үндесуін дәлелдеу.
Жоба соңында рефлексия жүргізілді. Мұстафа Шоқай шет елде туған халқының мүддесін қорғай білді. Өз елі үшін атқарған қызметінің мәні мен орны неде? М. Шоқайұлының Түркістан халықтары тарихында бұрынды – соңды болмаған құбылыс – Еуропаның ортасында түркістандық саяси эмиграциялық қызметтің негізін қалап (20-шы жылдардың екінші жартысы), оған өзі көз жұмған 1941 жылдың желтоқсанына дейін басшылық жасауында, сондай-ақ осы кезеңде Қазақстанда болып жатқан өзгерістерді жан-жақты терең талдауға алуында еді. Қазіргі бәсекестік заманында тек білімді, жан-жақты дамыған тұлға қоғамға пайдасын әкеледі деп тұжырымдайды.
Зерттеу жұмыстарын дайындауында жоба әдісін қолдану тиімді деп санаймыз.
Қолданылған əдебиеттер:
1. Дьюи Дж. "Школа и общество " (1925) - цит. "Педагогическая лоция.2003/04 учебный год. Метод проектов в школе " /Спец.прилож. к журналу
"Лицейское и гимназическое образование" ,вып. 4, 2003-с.4
2.Килпатрик У.Х "Метод проектов . Применение целевой установки в
