№3 саба?
Саба?ты? та?ырыбы: Болымды ж?не болымсыз етістік.
Саба?ты? ма?саты: Етістікті? іс-?рекетті? ж?зеге асу-аспауына ?арай б?лінетін т?рі болымды ж?не болымсыз етістіктер туралы т?сіндіру.
Білімділік: Болымды ж?не болымсыз етістіктерді? жасалуы туралы т?сіндіру ар?ылы о?ушыларды? етістіктер туралды білімдерін ке?ейту.
Дамытушылы?: Тап?ырлы??а, ?з к?з?арасын ж?йелі де тияна?ты баяндау?а, м?лімдеуге, ?нер-білімге ??штарлы?ы мен д?ниетанымын ке?ейтуге баулу.
Т?рбиелік: Адамгершілікке, Отанын с?юге, ?нерлі болу?а т?рбиелеу.
Саба?ты? т?рі: Жа?а білім беру саба?ы.
Саба?ты? ?дісі: С?ра?-жауап, баяндау, ?ызы?ушылы?ын ояту, ма?ынаны тану, ой-тол?аныс.
Саба?ты? барысы.
І.?йымдастыру б?лімі -/о?ушылармен с?лемдесу, о?ушыларды? саба??а ?атысуын тексеру, о?у ??ралдарын ретке келтіру, ба?ылау/
ІІ. ?й тапсырмасын тексеру.
Сынып?а с?ра? ?ою:
1.Етістік дегеніміз не?
2.Т?л?асына ?арай ?алай б?лінеді?
3.??рамына ?арай ше?
4.Дара ж?не к?рделі етістік дегеніміз не?
Дара / Бір ?ана т?бірден т?рады/
Етістіктер
К?рделі /екі я одан да к?п с?зден т?ратын, бір ?ана ма?ынаны білдіріп, бір ?ана с?ра??а жауап беретін,
Бір ?ана с?йлем м?шесіні? ?ызметін ат?аратын етістіктер/
Жатты?уларды тексеру:
2226-жатты?у: Берілген есім с?здерге ж?рна? жал?ап, етістікке айналдырып жаз.
227-жатты?у: Берілген с?здерді? ?айсысы туынды, ?айсысы негізгі етістік екенін аны?та?дар.
ІІІ.Жа?а саба?.Болымды ж?не болымсыз етістік.
Іс-?рекетті? ж?зеге асу-аспауына ?арай
Болымды
Болымсыз
Іс ?рекетті? ж?зеге асуын білдіреді.
Мысалы:кел, санады, жаздыр, барды т.б.
Іс ?рекетті? болмауын, ж?зеге аспауын білдіреді.
Негізгі ж?не туынды етістікке -ма,-ме, -ба,-бе, -па, -пе ж?рна?тары жал?ану ар?ылы жасалады.
Мысалы: келме, санамады, жаздырма, бармады т.б.
2.Та?та?а мысалдар жазу: Болымды етістіктер бойынша:
Мен саба? о?ыдым.
Мен саба? о?ып отырмын.
Мен саба? о?ыма?пын.
IV.Ой тол?аныс.
Берілген болымды етістіктерден болымсыз етістік жаса?дар:
Бар-барма асы?-асы?па б?гел-б?гелме ти-тиген емес
К?р-к?рме ж?гір-ж?гірме с?рін-с?рінбе ?мыт-?мытпа
Сыз-сызба шула-шулама к?л-к?лме жо?алт-жо?алпа
Тіз-тізбе ай?айла-ай?айлама жа?алас-жа?аласпа атта-аттама
Айт-айтпа тары?-тары?па сыз-сыз?ан жо? секір-секірме
Т?с-т?спе кешік-кешікпе теп-тепкен жо? боя-бояма
Ескертпе: болымды етістіктерге жо?, емес к?мекші с?здеріні? тіркесіп келуі ар?ылы да болымсыз етістік жасалады.
Бар?ан, келген –бар?ан жо?, келген емес
Айт?ан, кеткен-айт?ан жо?, кеткен емес
Салатын-салатын емес т.б.
228-жатты?у: Болымды етістіктен болымсыз етістік жаса?дар. /ауызша орындату/
V.Тестік ж?мыс ар?ылы саба?ты ?орытындылау.
1.Болымсыз етістікті? ж?рна?ын табы?ыз.
А) –а, -е. В) –ба, -бе. С) –жо?. D) –емес. E) –ды, -ді.
Д?рыс жауап: В
2. Болымсыз етістікті табы?ыз.
А) Мекендейді.В) Болады.С) Жазып отыр.D) ?зын болады.E) К?рінбейді.
Д?рыс жауап: Е
3. Болымсыз етістігі бар с?йлемді табы?ыз.
А) Таби?ат- халы? ?азынасы.
В) Адамдарды? таби?атсыз к?ні болмайды.
С) Таби?атты? байлы?ын ?ор?ай білуіміз керек.
D) «Халы?аралы? таби?ат ?ор?ау ?о?амы» ??рыл?ан.
E) ?аза?станда а?-??стар, ?сімдіктер ?ам?орлы??а алын?ан.
Д?рыс жауап: В
4.С?йлемнен болымсыз етістікті табы?ыз.
Жа?быр жауса, біз еш?айда бармаймыз.
А) Жа?быр В) Жауса. С) Біз. D) Еш?айда. E) Бармаймыз.
Д?рыс жауап: Е
5. Негізгі етістікті к?рсеті?із.
А) Ая?та. В) Жу. С) Тісте. D) Жуын.E) Баста.
Д?рыс жауап: В
6. Етістік тудырушы ж?рна?ты к?рсеті?із.
А) –шы. В) –у. С) –ла. D) –?а. E) –ра?.
Д?рыс жауап: С
7.Туынды етістікті табы?ыз.
А) Мырзалы?. В) Же?ілдік. С) С?ндік. D) Ойлану. E) Тазалы?.
Д?рыс жауап: D
8.К?рделі етістікті к?рсеті?із.
A) Есептеледі.B) ?арама?ан.C) Басыл?ан.D) Сенеміз.E) Кездесіп т?рады.
Д?рыс жауап: E
VI.?й тапсырмасы:
1.Ережені т?сініп о?у;
2. 231-жатты?у: С?йлемдерді? ??рамында?ы етістіктерді т?л?асына ?арай ?лгі бойынша талда?дар.
232-жатты?у: ?ле?ді м?нерлеп о?ып, ?ле? жолдарында?ы болымсыз етістіктерді? ?алай жасалып т?р?анды?ын аны?та?дар.
?ІІ. Ба?алау.
Просмотр содержимого документа
«?аза? тілі саба?ынан к?нтізбелік жоспар »
№3 сабақ
Сабақтың тақырыбы: Болымды және болымсыз етістік.
Сабақтың мақсаты: Етістіктің іс-әрекеттің жүзеге асу-аспауына қарай бөлінетін түрі болымды және болымсыз етістіктер туралы түсіндіру.
Білімділік: Болымды және болымсыз етістіктердің жасалуы туралы түсіндіру арқылы оқушылардың етістіктер туралды білімдерін кеңейту.
Дамытушылық: Тапқырлыққа, өз көзқарасын жүйелі де тиянақты баяндауға, мәлімдеуге, өнер-білімге құштарлығы мен дүниетанымын кеңейтуге баулу.
Тәрбиелік: Адамгершілікке, Отанын сүюге, өнерлі болуға тәрбиелеу.
Сабақтың түрі: Жаңа білім беру сабағы.
Сабақтың әдісі: Сұрақ-жауап, баяндау, қызығушылығын ояту, мағынаны тану, ой-толғаныс.
Сабақтың барысы.
І.Ұйымдастыру бөлімі -/оқушылармен сәлемдесу, оқушылардың сабаққа қатысуын тексеру, оқу құралдарын ретке келтіру, бақылау/
ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.
Сыныпқа сұрақ қою:
1.Етістік дегеніміз не?
2.Тұлғасына қарай қалай бөлінеді?
3.Құрамына қарай ше?
4.Дара және күрделі етістік дегеніміз не?
Дара / Бір ғана түбірден тұрады/
Етістіктер
Күрделі /екі я одан да көп сөзден тұратын, бір ғана мағынаны білдіріп, бір ғана сұраққа жауап беретін,
Бір ғана сөйлем мүшесінің қызметін атқаратын етістіктер/
Жаттығуларды тексеру:
2226-жаттығу: Берілген есім сөздерге жұрнақ жалғап, етістікке айналдырып жаз.
227-жаттығу: Берілген сөздердің қайсысы туынды, қайсысы негізгі етістік екенін анықтаңдар.
ІІІ.Жаңа сабақ.Болымды және болымсыз етістік.
| Іс-әрекеттің жүзеге асу-аспауына қарай |
| Болымды | Болымсыз |
| Іс әрекеттің жүзеге асуын білдіреді. Мысалы:кел, санады, жаздыр, барды т.б. | Іс әрекеттің болмауын, жүзеге аспауын білдіреді. Негізгі және туынды етістікке -ма,-ме, -ба,-бе, -па, -пе жұрнақтары жалғану арқылы жасалады. Мысалы: келме, санамады, жаздырма, бармады т.б. |
2.Тақтаға мысалдар жазу: Болымды етістіктер бойынша:
Мен сабақ оқыдым.
Мен сабақ оқып отырмын.
Мен сабақ оқымақпын.
IV.Ой толғаныс.
Берілген болымды етістіктерден болымсыз етістік жасаңдар:
Бар-барма асық-асықпа бөгел-бөгелме ти-тиген емес
Көр-көрме жүгір-жүгірме сүрін-сүрінбе ұмыт-ұмытпа
Сыз-сызба шула-шулама күл-кұлме жоғалт-жоғалпа
Тіз-тізбе айқайла-айқайлама жағалас-жағаласпа атта-аттама
Айт-айтпа тарық-тарықпа сыз-сызған жоқ секір-секірме
Түс-түспе кешік-кешікпе теп-тепкен жоқ боя-бояма
Ескертпе: болымды етістіктерге жоқ, емес көмекші сөздерінің тіркесіп келуі арқылы да болымсыз етістік жасалады.
Барған, келген –барған жоқ, келген емес
Айтқан, кеткен-айтқан жоқ, кеткен емес
Салатын-салатын емес т.б.
228-жаттығу: Болымды етістіктен болымсыз етістік жасаңдар. /ауызша орындату/
V.Тестік жұмыс арқылы сабақты қорытындылау.
1.Болымсыз етістіктің жұрнағын табыңыз.
А) –а, -е. В) –ба, -бе. С) –жоқ. D) –емес. E) –ды, -ді.
Дұрыс жауап: В
2. Болымсыз етістікті табыңыз.
А) Мекендейді.В) Болады.С) Жазып отыр.D) Ұзын болады.E) Көрінбейді.
Дұрыс жауап: Е
3. Болымсыз етістігі бар сөйлемді табыңыз.
А) Табиғат- халық қазынасы.
В) Адамдардың табиғатсыз күні болмайды.
С) Табиғаттың байлығын қорғай білуіміз керек.
D) «Халықаралық табиғат қорғау қоғамы» құрылған.
E) Қазақстанда аң-құстар, өсімдіктер қамқорлыққа алынған.
Дұрыс жауап: В
4.Сөйлемнен болымсыз етістікті табыңыз.
Жаңбыр жауса, біз ешқайда бармаймыз.
А) Жаңбыр В) Жауса. С) Біз. D) Ешқайда. E) Бармаймыз.
Дұрыс жауап: Е
5. Негізгі етістікті көрсетіңіз.
А) Аяқта. В) Жу. С) Тісте. D) Жуын.E) Баста.
Дұрыс жауап: В
6. Етістік тудырушы жұрнақты көрсетіңіз.
А) –шы. В) –у. С) –ла. D) –ға. E) –рақ.
Дұрыс жауап: С
7.Туынды етістікті табыңыз.
А) Мырзалық. В) Жеңілдік. С) Сәндік. D) Ойлану. E) Тазалық.
Дұрыс жауап: D
8.Күрделі етістікті көрсетіңіз.
A) Есептеледі.B) Қарамаған.C) Басылған.D) Сенеміз.E) Кездесіп тұрады.
Дұрыс жауап: E
VI.Үй тапсырмасы:
1.Ережені түсініп оқу;
2. 231-жаттығу: Сөйлемдердің құрамындағы етістіктерді тұлғасына қарай үлгі бойынша талдаңдар.
232-жаттығу: Өлеңді мәнерлеп оқып, өлең жолдарындағы болымсыз етістіктердің қалай жасалып тұрғандығын анықтаңдар.
ҮІІ. Бағалау.