: «Хæрзгæнæг хорз ары, фыдгæнæг - фыд.» Нигер. Дыууæ зæрватыччы æмæ дыууæ сыхаджы аргъау.

Ахуыргæнæджы куысты нысантæ

Бацæттæ кæнын сывæллæтты æрмæг æмбарынмæ, информацийæ пайда кæнын зонынмæ

Урочы тип

Урок- дискусси

Урочы ахуырадон фæстиуджытæ

Предметон: Аргъауы мидисимæ зонгæ кæнын, темæ æмæ идейæ бæрæг кæнын

Метапредметон: Арæхсын информацийы бындурыл хъуыдытæ зæгъынмæ, хи цæстæнгас æвдисынмæ.

Удгоймагон: цæрæгойтыл узæлыныл ахуыр кæнын

Ахуыры методтæ æмæ формæтæ

Къордты архайды метод, иртасæн метод

Æххуысгæнæг фæрæзтæ (ресурстæ):

Аргъауы структурон арæзты схемæ, æмбисæндтæ, дзырдуаттæ

Техникон фæрæзтæ

компьютер

Цæстуынгæ æрмæг

Иллюстрацитæ аргъаумæ

Урочы сæйраг этаптæ æмæ структурæ

Ахуыргæнæджы архайды мидис

Скъоладзауы архайды мидис

Универсалон ахуырадон архайд

Зонындзинæдтæ райсыныл архайды мотиваци

Зонындзинæдты актуализаци

Радзурын зæрватыччы тыххæй таурæгъ. Нарты царды зæрватыкк цы бынат ахсы…

- Цæмæн хонынц зæрватыччы хуыцауы уарзон маргъ?

- Цавæр цæстæй кæсынц адæм зæрватыкмæ?

- Цы зонут мæргъты тыххæй?

- Зæрваттык йæ зымæг куыд арвиты?

- Адæймаг куыд узæлы мæргътыл, цæмæй йын у йæ бон баххуыс кæнын?

Равдисын иллюстраци, бакусын, цы æвдыст æрцыд иллюстрацийы, уыимæ. Сцымыдис кæнын скъоладзауты нывы цы æвдыст ис, уый цæимæ баст у, уый сбæрæг кæнынмæ.

Чиныгимæ куыст.

Текст каст цæуы, сывæллæттæн рагагъоммæ лæвæрд цæуынц зынæмбарæн дзырдтæ, уыдонæй алчидæр йæ дзырды лексикон нысаниуæг æмбарын кæны иннæтæн, тексты йыл куы сæмбæлынц, уæд.

Дзырдуатон куыст:

Мынæгдæр – сындæгдæр, лæмæгъдæр

Уад – тыхджын дымгæ

Ныргъæвсти – басыд

Бецау – мæгуырæг

Цъиты – ризы, зыр-зыр кæны

Æвзар – росток

Ронбæгъд æмæ худаистæй – æнæ рон æмæ худæй

Былалгъæй – дзургæ иу кæны, хъуыды æндæр

Мæцъис – лом

Рифтаг – хызын, рюкзак

Дана (гуырдзиагау) - кард

Аргъ кæны сывæллæтты кастæн.

- Цал хайыл у нæ бон адих кæнын аргъау? Цæмæ гæсгæ?

- Алы хайæн дæр сбæрæг кæнут хицæн сæргонд.

Равзарын аргъауы мидис фарстытæм гæсгæ:

- Цавæр афæдзы афон æвдыст цæуы аргъауы?

- Цы 'рцыди зæрватыккыл?

- Чи æмæ йын куыд баххуыс кодта?

- Цæмæй равдыста йæ бузныг зæрватыкк?

- Цы кодта дыккаг зæрватыкк та?

- Цы дзуапп райста Гæдо та?

Адих кæнын кълас дыууæ къорды, раттын сын хæс: иутæ фыссынц хъæддзауы миниуджытæ æмæ архæйдтытæ, иннæтæ – Гæдойы миниуджытæ æмæ архæйдтытæ æвзаргæ касты бындурыл (каст цæуы скъуыддзаг, фыссынц сæ хъуыдытæ)

Æвзаргæ каст.

- Ссарут тексты, хъæддзау зæрватыччы куыд фервæзын кодта, уыцы бынат, уый æвдисæг хъуыдыйад.

- Ссарут æмæ бакæсут Гæдо йæхи куыд дары, зæрватыкк хъæддзауæн цы балæвар кодта, уый куы базыдта, уæд.

- Кæм æвдыст æрцыд, хъæддзау зæрватыккыл куыд узæлы, уый?

- Кæм æвдисы автор, хъæддзау зæрватыччы куыд бауарзта, уый?

- Цавæр цæстæй кæсы Гæдо зæрватыкмæ?

- Куыд дары йæхи Гæдо, йæ лæвар нæмыгæй нас куы æрзади, уæд?

Къордты куыст хыгъд цæуы, хъусы, сывæллæттæ цы æрмæг æрæмбырд кодтой, уымæ.

Хъусынц, дзуапп дæттынц фарстытæн

Æвдисынц сæ иумæйаг зонындзинæдтæ мæргъты тыххæй

Кусынц нывимæ

Кæсынц текст цæгæй

Текстмæ лæмбынæг хъусынц, алчи æмбарын кæны йæ дзырды лексикон нысаниуæг

Дзуапп дæттынц фарстытæн

Кусынц къордты, бакаст скъуыддзаджы бындурыл фыссынц хъæддзау æмæ Гæдойы миниуджытæ æмæ архæйдтытæ.

Къорды номæй иу зонгæ кæны, цы æрмæг æрæмбырд кодтой, уыимæ

Зонадон: æрмæгæй хъæугæ информаци исын зонын

Коммуникативон: арæхсын æрмæгæй пайда кæнынмæ урочы темæ æргомгæнгæйæ

Удгоймагон: фæзминаг миниуджытæ иртасынмæ арæхсын

Зонындзинæдтæй пайда кæныны этап

- Зæгъут-ма, цæуыл дзырд цæуы ацы аргъауы?

- Цавæр у аргъауы темæ?

- Цы нын баххуыс кодта темæ сбæрæг кæнын?

- Бакæсут æмæ бамбарын кæнут æмбисæндты хъуыды. Равзарут æмбисæндтæй нæ аргъауы сæйраг хъуыдыимæ кæцы ис бабæттæн :

Хæрзгæнæг хорз ары, фыдгæнæг - фыд.

Хорз ма ракæн, æмæ фыд ма ссарай.

- Цавæр антонимтæ ис ацы æмбисæндты?

- Кæимæ бабæттæн ис уыцы дзырдтæ нæ аргъауы архайджытæй?

Дзуапп дæттынц фарстытæн

Æвзарынц æмбисæндты мидис, бæрæг кæнынц сæ бастдзинад аргъауы идейæимæ.

Зонадон: зонын, цы æрмæгыл бакуыстой, уымæй зонындзинæдтæ равдисын

Коммуникативон:

арæхсын хъуыдытæ кæрæдзиуыл бабæттынмæ

сбæрæг кæнынмæ

Удгоймагон: æвæрццæг миниуджытæ удыхъæды рæзын кæнын

Урочы хатдзæгтæ

Къордты куысты æрмæгæй спайда кæнут, афтæмæй саразут синквейн темæ «хъæддзау» - мæ гæсгæ

- Цæуыл нæ ахуыр кæны ацы аргъау?

Аразынц иумæ архайгæйæ синквейн

Хæдзармæ куыст.

Саразын синквейн темæ «Гæдо» -мæ гæсгæ

Бæрæг кæнынц сæхимæ хæслæвæрд.