?аза? тілі – ?аза? хал?ыны? ?лтты? тілі.

?останай облысы

 ?улиек?л ауданы

№28 ??см?рын орта мектебі

?аза? тілі мен ?дебиеті п?ніні? м??алімі

 Н?р?анова М?риям Д?йсен?ызы

10 «?»  сынып

?аза? тілі

Саба?ты? та?ырыбы: ?аза? тілі –?аза? хал?ыны? ?лтты? тілі.

Саба?ты? ма?саты:

Білімділік: О?ушылар?а ?аза? тіліні? ерекшеліктерімен таныстырып,мемлекеттік тілімізді? ?олдану аясына т?сіндіру, жазба тіліні? даму ерекшелігін тал?ылау, ескі ?аза? жазуыны? даму ерекшелігін тал?ылау.

Дамытушылы?: С?здер мен с?йлемдерге талдау жасау?а да?дыландыру, тапсырмаларда  берілген м?ліметтерді талдау отырып, о?ушыларды? ?з ойларын жеткізе білуге ?йрету.

Т?рбиелік: Тіл ?адірін т?сініп, оны дамытуды? сепшісі бола білуге т?рбиелеу, шешендерімізді? асыл с?здерінен т?лім –т?рбие беру, жазуды? ?алыптауына ?сер ететін м?тіндер ар?ылы елімізді?, жерімізді? тарихын білуге ??штарлы?ын арттырып, ??рметтеуге т?рбиелеу

Саба?ты? міндеті: Балаларды топпен ж?мыс істеуге да?дыландырып , пікірлерін айта білуге баулу,с?йлем мен с?здерді талдату .

Саба?ты? т?рі: жа?а та?ырыпты тал?ылау саба?ы.

Саба?ты? к?рнекілігі: Итерактивті та?та, кесте.

О?у –ж?мысыны? барысы:

                                                                        «Ана тілін ?мыт?ан адам ?з хал?ыны? ?ткенінен де, болаша?ынан да ?ол ?зеді»

                                                                                                                          ?. М?сірепов.

І.?йымдастыру кезе?і: О?ушылармен амандасып, о?ушыларды? саба??а дайынды?ын ?ада?алау, жо? о?ушыларды белгілеп, саба?ты? ма?сатымен таныстыру.

ІІ. ?й тапсырмасын тексеру:

1. Тал?ылау т?сілі:
2. Тілді? кемелдігін к?рсететін негізгі белгілерді? барлы?ы ?аза? тіліні? ??рылым ж?йесінен толы? табылады.

Грамматикалы? ж?йесі

С?з байлы?ы

С?здік ??рамы

Стиль

Тілді? ??рылымы

?аза? тілі

С?здер мен с?йлемдер ма?ынасы мен ма?ызына ?арай ж?йелі ??рыл?ан

?аза? тілінде ?р затты? атаулары жеке ма?ынада, жина?ты? ма?ынасында, деректі-дерексіз ма?ыналарында келеді

Т?бір , ж?рна? ар?ылы жасал?ан, тіркескен, біріккен, ?осарлан?ан с?здер де кездеседі

К?ркем ?дебиет, ресми іс ?а?аздар, публицистикалы?, ?ылыми,  ауызекі с?йлеу стилі болып б?лінеді

Бейтарап, кітаби, с?йлеу тілі

Мемлекеттік тіл, ата-бабаларымызды? тілі, ана тіліміз

1. Жатты?у ж?мыстарын тексеру

Оны? орындалуы.

Талдау ж?мысын тексеру.

ІІІ. Жа?а тап?ырыппен ж?мыс:

А)Т?сіндіру: ?аза? тілі – небір к?рделі ойды, аса н?зік ма?ыналы? ре?ктерді д?лме-д?л бере алатындай ??рылымы мен ж?йесі дамы?ан, стильдік тарма?тары саралан?ан, с?з байлы?ы аса мол , ?лтты? тіл де?гейіне  к?терілген ?аза? хал?ыны? ?лтты? тілі, ?аза?стан Республикасыны? мемлекеттік тілі

Жалпыхалы?ты? тілді? т?рлері

?деби тіл

С?йлеу тілі

Жергілікті с?йлеу тілі

?) Жатты?у ж?мыстары

М?тінді тал?ылау

35 - тапсырма. А) М?тінді о?ып шы?у.

?) ?ыс?аша мазм?ндау.

36- тапсырма. А) М?тінді  о?ып шы?у.

?) Ма?ынасын талдау.

38- тапсырма .Етістіктермен ма?ал-м?телдерді ??растыр.

Б)  Грамматика бойынша т?сіндіру.

Фонетика дегеніміз- тілді? дыбысты? ж?йесін зерттейтін тіл біліміні?  саласы. О?ан даысты дыбыстар, даыссыз дыбыстар, буын ж?не оны? т?рлері, ?ндестік за?ы, тасымал ж?не оны? ерекшеліктері, орфография мен орфоэпия жатады.?аза? тілінде 42 ?ріп, 12 дауысты,26 дауыссыз,3 ?ос дыбыс,2 та?ба,9 т?л дыбыстары  бар

1. Дауысты дыбыстар- ?кпеден шы??ан ауаны? еш кедергіге ?шырамай дыбыс беруін айтамыз.?аза? тілінде 12 дауысты дыбыс бар,олар: а,?,е,э,и,ы,і,?,?,у,о,?.

Дауысты дыбыстар ?ш топ?а жіктеледі

Тілді? ?атысына ?арай

Жа?ты? ?атысына ?арай

Ерін мен езуді? ?атысына ?арай

Жуан

Жі?ішке

Ашы?

?ыса?

Еріндік

Езулік

А,ы,у,?,о,и

?,і,е,э,?,и,у,?

А,?,е,э,о,?

Ы,і,?,?,у,и

О,?,?,?,у

А,?,е,э,и,ы,і

С?зді? басында Барлы?ы келеді

С?зді? ортасында Барлы?ы келеді

С?зді? со?ында о,?,?,?,э -дыбыстары келмейді, ? -дыбысы бас?а тілден енген с?здерді? со?ында ?ана келеді: к?н?,кін?,ж?д?,т.б. о -дыбысы бас?а тілден енген с?здерді? со?ыда кездеседі: кино,домино,т.б.э -дыбысы тек орыс тілінен енген с?здерде кездеседі: электр. Дауыссыз дыбыстар ?ш топ?а жіктеледі.

?ата? -тек салдырдан жасалады

?я? -?н мен салдырдан біра? салдыры басым

?нді -тек ?ннен жасалады немесе салдырдан ?ні басым

К,?,п,с,т,х,ф,ц,ч,ш,щ

Б,в,г,?,д,ж,з,?

Й,л,м,н,?,р,у

Ж?п ??ратын дауыссыздар: п-б, т-д, ?-?,к-г,с-з, ш-ж,ф-в

Ж?п ??рау?а ?абілетсіз дауыссыздар: щ,ч,ц

?. Бекіту ж?мысы:  

 1. С?ра?- жауап.

 2.  С?йкестендіру тестері:

1. ?уендері          5 дауысты

     ?уырша?        4 дауысты

    Механикалы?  3 дауысты

2.С?з ?ай дауыссыздан басталып т?р?анын белгіле.

   Дауыс      ?ата?

   Намыс     ?я?

   ?иын       ?нді

3. А,?,е,о,?,э                 жуан

   Ы,і,?,?,у,и                 ашы?

   А,ы,у,?,о,и               ?ыса?

4. ?,п,с,т,                      н,л,м

    Б, в,г,?                      ч,ц,ш,щ,ф,х,к

   Р,й,у,?                      д,ж,з,?

5.Киоск                      ке                 

   Табел                      іде

   Коммунис              і

?. Ба?алау:Талдаулар бойынша ба?а ?ою.

?І.?й тапсырмасы: 32- тапсырмасын орындау.