Урок на тему "?аза? ханды?ыны? ?алыптасуы мен ны?аюы"

Саба?ты? ма?саты:

1. ?аза? ханды?ыны? ??рылуыны? ал?ышарттары, XV-XVIII?асырларда оны? дамуы жайында баяндау, хандарды? саяси ба?ыттарын к?рсету, сырт?ы жаудан елін, жерін ?ор?ап, т?уелсіздігін са?тап ?ал?ан ?аза? хандары туралы айта отырып, білімдерін тере?дету:

2. П?нге деген ?ызы?ушылы?ын арттыру,ойлау,с?йлеу ?абілеттерін дамыту:

3. Патриотты? т?рбие беру.

Саба?ты? т?рі: аралас

?дісі: интерактивті

Саба?ты? к?рнекілігі:

карта

2. Тірек-сызба, суреттер, кестені пайдалану.

Саба?ты? барысы: І.?йымдастыру кезе?і

О?у ??ралын тексеріп т?гелдеу

· ?н?ран орындау, «Хабар»

· О?ушылар зейінін саба??а аудару

К?рнекілік: карта, суреттер, сызба, кесте пайдалану.

?й тапсырмасын с?рау:

?аза?стан аума?ында ханды? мемлекеттерді? ??рылуы.

2. Мемлекеттерді? ?леуметтік дамуы.

3. Экономикалы? дамуы.

4. Мемлекеттерді? ?кімшілік ??рылысы

Саба?ты? жоспары:

?аза? ханды?ыны? ??рылуы

2. ?аза? ханды?ыны? XV ?асырды? екінші жартысы мен XVI ?асырда?ы саяси жа?дайы

3. XVII-XVIII ?асырларды? 30-жылдарына дейінгі ?аза? ханды?ы

Саба?ты м??алім ?ткен саба?пен байланыстыра отырып, мына с?ра?тарды ?ояды:

Алтын Орда ыдыра?аннан кейін ?андай мемлекеттер ??рылды?

2. Мо?олстан, ?біл?айыр ханды?ы ж?не Но?ай ордасыны? ?лсіреуіне не себеп болды?

О?ушы жауаптарын м??алім толы?тыра отырып, саба?ты ?рі ?арай жал?астырады. ?аза? ханды?ыны? ??рылуын XV ?асырды? 60 (70)-жылдары деп к?рсетудегі д?лелді? бірі-М.Х.Дулатиді? «Тарих-и Рашиди» деген е?бегінен ?зінді келтіре отырып т?сіндіреді. Ж?нібек пен Керейді? Жетісу?а ?арай к?шуіні? т?пкі негізі-біріншіден, ханды?ты? ішіндегі ?леуметтік-экономикалы? ?айшылы?тар, екіншіден, этносты? байланыстар. 1465-1466 (1470-1471) жылдары ?аза? ханды?ы ??рылып, д?ние ж?зіндегі мемлекеттерге таныла баста?анын деректерге с?йене отырып ??гімелеу.

Та?ырыпты? екінші м?селесі-?аза? ханды?ыны? XV ?асырды? екінші жартысы мен –XVI ?асырда?ы саяси жа?дай.

Б?л ?асырларда ?аза? хандары Ж?нібек пен Керей сол кездегі ?біл?айыр ханды?ында?ы саяси жа?дайларды пайдалана отырып, О?т?стік ?аза?станда?ы Соза?, Сы?ана?, Сауран, т.б. ?алаларды жаулап алады. ?аза? ханды?ыны? аума?ын ?л?айтуда ?асым ханны? р?лін м??алім деректерге с?йене отырып, ерекше атап ?теді. «XV-XVIII ?асырларда?ы ?аза?стан», «XIII-XVII ?асырларда?ы Жетісу» карталарын, «?аза?стан Республикасыны? саяси картасын» пайдалану керек.

М??алімні? ?аза? хандары Ха?назар, Т?уекел, Есім т?сінда оларды? батыста, солт?стік-шы?ыста, +Орталы? Азияда ханды?ты? шекарасын ке?ейтудегі р?лін, к?рші елдермен саяси, сауда ?арым-?атынастарын жасап, ел экономикасыны? дамуына на назар аударып отыр?анын ерекше атап ?туі тиіс.

Саба?та т?мендегі сызбаны пайдалану?а болады.

XV-XVI?асырларда?ы ?аза? ханды?ы

Ханды?ты? байланыс жаса?ан елдері

?збек ханды?ы

Сібір ханды?ы

Орыс мемлекеті

?атынас жасау т?рлері

Бейбіт, дипломатиялы?

Со?ыс жа?дайы, шап?ыншылы?

М??алім саба?ты ?орытындылап, бекіту с?ра?тарын ?ояды.

?аза? ханды?ы ?ашан ??рылады, ал?ыш?ы хандары кімдер?

2. ?аза? ханды?ы ?ай жерде ??рылды?

3. Б?рынды? пен ?асым хан кезінде ?аза? ханды?ыны? шекарасы ?ай жерлерге дейін ?л?айды?

4. ?аза? ханды?ы к?рші ?андай мемлекеттермен ?арым-?атынас жасады?

5. Парсы тарихшысы Ескендір М??шы Т?уекел ханны? ?ай елге шап?ыншылы?ын суреттейді.

6. Шо??арлар?а ?арсы Орб?ла? шай?асы ?ай жылы болды, ерекшелігі ?андай?

7. Т?уке хан ішкі саяси билікте ?андай ?згерістер енгізді?

8. «А?табан ш?бырынды, Ал?ак?л с?лама» ?андай жылдарды еске т?сірді?

Ба?алау:

?йге тапсырма беру:§ 20

Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?

Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.

Быстро и объективно проверять знания учащихся.

Сделать изучение нового материала максимально понятным.

Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.

Наладить дисциплину на своих уроках.

Получить возможность работать творчески.

=> ПОЛУЧИТЬ СУПЕРСПОСОБНОСТИ УЧИТЕЛЯ <=

Просмотр содержимого документа
«Урок на тему "?аза? ханды?ыны? ?алыптасуы мен ны?аюы"»

10 сынып. Қазақстан тарихы (гуманитарлық)

Сабақтың тақырыбы: § 20. Қазақ хандығының қалыптасуы мен нығаюы. Қазақ хандығы

Сабақтың мақсаты:

1.Қазақ хандығының құрылуының алғышарттары, XV-XVIIIғасырларда оның дамуы жайында баяндау, хандардың саяси бағыттарын көрсету, сыртқы жаудан елін, жерін қорғап, тәуелсіздігін сақтап қалған қазақ хандары туралы айта отырып, білімдерін тереңдету:

2. Пәнге деген қызығушылығын арттыру,ойлау,сөйлеу қабілеттерін дамыту:

3. Патриоттық тәрбие беру.

Сабақтың түрі: аралас

Әдісі: интерактивті

Сабақтың көрнекілігі:

карта
Тірек-сызба, суреттер, кестені пайдалану.

Сабақтың барысы: І.Ұйымдастыру кезеңі

Оқу құралын тексеріп түгелдеу
Әнұран орындау, «Хабар»
Оқушылар зейінін сабаққа аудару

Көрнекілік: карта, суреттер, сызба, кесте пайдалану.

Үй тапсырмасын сұрау:

Қазақстан аумағында хандық мемлекеттердің құрылуы.
Мемлекеттердің әлеуметтік дамуы.
Экономикалық дамуы.
Мемлекеттердің әкімшілік құрылысы

Сабақтың жоспары:

Қазақ хандығының құрылуы
Қазақ хандығының XV ғасырдың екінші жартысы мен XVI ғасырдағы саяси жағдайы
XVII-XVIII ғасырлардың 30-жылдарына дейінгі Қазақ хандығы

Сабақты мұғалім өткен сабақпен байланыстыра отырып, мына сұрақтарды қояды:

Алтын Орда ыдырағаннан кейін қандай мемлекеттер құрылды?
Моғолстан, Әбілқайыр хандығы және Ноғай ордасының әлсіреуіне не себеп болды?

Оқушы жауаптарын мұғалім толықтыра отырып, сабақты әрі қарай жалғастырады. Қазақ хандығының құрылуын XV ғасырдың 60 (70)-жылдары деп көрсетудегі дәлелдің бірі-М.Х.Дулатидің «Тарих-и Рашиди» деген еңбегінен үзінді келтіре отырып түсіндіреді. Жәнібек пен Керейдің Жетісуға қарай көшуінің түпкі негізі-біріншіден, хандықтың ішіндегі әлеуметтік-экономикалық қайшылықтар, екіншіден, этностық байланыстар. 1465-1466 (1470-1471) жылдары Қазақ хандығы құрылып, дүние жүзіндегі мемлекеттерге таныла бастағанын деректерге сүйене отырып әңгімелеу.

Тақырыптың екінші мәселесі-Қазақ хандығының XV ғасырдың екінші жартысы мен –XVI ғасырдағы саяси жағдай.

Бұл ғасырларда қазақ хандары Жәнібек пен Керей сол кездегі Әбілқайыр хандығындағы саяси жағдайларды пайдалана отырып, Оңтүстік Қазақстандағы Созақ, Сығанақ, Сауран, т.б. қалаларды жаулап алады. Қазақ хандығының аумағын ұлғайтуда Қасым ханның рөлін мұғалім деректерге сүйене отырып, ерекше атап өтеді. «XV-XVIII ғасырлардағы Қазақстан», «XIII-XVII ғасырлардағы Жетісу» карталарын, «Қазақстан Республикасының саяси картасын» пайдалану керек.

Мұғалімнің қазақ хандары Хақназар, Тәуекел, Есім тұсінда олардың батыста, солтүстік-шығыста, +Орталық Азияда хандықтың шекарасын кеңейтудегі рөлін, көрші елдермен саяси, сауда қарым-қатынастарын жасап, ел экономикасының дамуына на назар аударып отырғанын ерекше атап өтуі тиіс.

Сабақта төмендегі сызбаны пайдалануға болады.

XV-XVIғасырлардағы қазақ хандығы

Хандықтың байланыс жасаған елдері

Моғолстан
Өзбек хандығы
Сібір хандығы
Орыс мемлекеті

Қатынас жасау түрлері

Бейбіт, дипломатиялық
Соғыс жағдайы, шапқыншылық

Мұғалім сабақты қорытындылап, бекіту сұрақтарын қояды.

Қазақ хандығы қашан құрылады, алғышқы хандары кімдер?
Қазақ хандығы қай жерде құрылды?
Бұрындық пен Қасым хан кезінде Қазақ хандығының шекарасы қай жерлерге дейін ұлғайды?
Қазақ хандығы көрші қандай мемлекеттермен қарым-қатынас жасады?
Парсы тарихшысы Ескендір Мұңшы Тәуекел ханның қай елге шапқыншылығын суреттейді.
Шоңғарларға қарсы Орбұлақ шайқасы қай жылы болды, ерекшелігі қандай?
Тәуке хан ішкі саяси билікте қандай өзгерістер енгізді?
«Ақтабан шұбырынды, Алқакөл сұлама» қандай жылдарды еске түсірді?

Бағалау:

Үйге тапсырма беру:§ 20