ХХ ?асырда?ы этнодемографиялы? ахуал
Саяси ?у?ын – с?ргін ж?не халы?тар депортациясы
• Депортация
• ?лы Отан со?ысы кезіндегі жер аудару саясаты
1920 - 1950 жылдары к?штеп ?оныстандырыл?ан халы?тар
♦ Поляктар, к?рістер, немістер –
1936ж 28 с?уір Солт?стік ?аза?стан?а КХК ?аулысы бойынша 15 мы? поляк;
1937ж ?иыр Шы?ыстан 95 903 к?ріс;
1941 ж 28 тамызда 361 мы? неміс жер аударылды.
♦ шешендер, ингуштер - 1944ж а?панда Ингушетиядан шешендер мен ингуштар жер аударылып, бір б?лігі ?аза?стан?а ?оныстандырылды.
♦ К?рдтер, т?ріктер, 1944ж ?арашада Азербайжаннан, Грузиядан, Армениядан к?рдтер;
Грузиядан т?ріктер ?аза?стан?а к?штеп ?оныстандырылды
2-тапсырма.
П р о б л е м а л а р
1. ?аза?тар байыр?ы атамекен жерлерінен айырылып ?алды.
2. ?аза?тар ?з жерлерінде резервация?а ?шырады.
3. ?аза?тар ?з Отанында азшылы??а айналды.
4. ?аза?тар м??г?рттерге айналды.
5. Маргиналдар пайда болды.
6. Этнотопонимикалы? атаулар ?згеріске ?шырады
7. ?аза? тіліні? м?ртебесі т?мендеді.
8. ?аза? мектептері жабылды.
9. Экологиялы? проблема болды.
10. Полигондарды? адам денсаулы?ына ?сері.
11. Мал шаруашылы?ыны? жа?дайы.
5.3-тапсырма.Проблемаларды шешу жолдары ?арастырылды ма?
Проблемаларды шешу
1989ж 22 ?ырк?йек - «Тіл туралы» за? ?абылданды. ?аза? тілі мемлекеттік тіл м?ртебесіне ие болды.
1992ж - Д?ниеж?зі ?аза?тарыны? І ??рылтайы болды.
1992ж - «?Р к?ші - ?он туралы» За?ы ?абылданды.
1995ж – «?Р т?ратын шетел азаматтарыны? ???ы?тары туралы» За? ?абылданды.
1995 ж - ?аза?стан Халы?тар Ассамблеясы ??рылды
1997ж - «К?ші - ?он ж?не демография агенттігі» ??рылды.
?аза?стан оралмандар ода?ы ??рылды.
Жер, су атаулары ?айта ?алпына келе бастады.
Елбасыны? 2008ж 6 а?панда?ы жолдауында бір?атар ?леуметтік м?селелер шешілді.
2010 ж президент Жолдауы: 2020 жыл?а ?арай халы? саны 10 % ?суі ?шін мемлекет барлы? м?мкіндікті жасайды.
Та?ырып бойынша о?ушыларды? о?уда?ы жетістігін ба?алау критерийлері
Соғыс алдындағы және соғыс жылдарындағы миграциялық үдерістер және халықтарды депортациялаудың жалғасуы
Серікбаева Гүлшара Жауғашарқызы
№19 орта мектеп Қызылорда облысы,Арал ауданы,Жақсықылыш
Сабақтың мақсаты: Білімдік: Кеңестік дәуірдегі саяси зобалаңның зардаптары және депортацияның демографияға тигізген әсеріне тоқталу; Дамытушылық: Оқушылардың ашық, жүйелі сөйлей білу, ой - пікірін, көзқарасын дәлелдеу, есте сақтау қабілетін дамыту; Тәрбиелік: Оқушыларға саяси, азаматтық, патриоттық дәріс беру. Отанына, жеріне, халықтар достығына деген сүйіспеншілігін арттыру;
Сабақтың түрі: Жаңа сабақты меңгеру Сабақтың көрнекілігі: Интерактивті тақта, кестелер, Қазақстанның саяси картасы, слайд, 3 қағаз, фламастер
Сабақ барысы: I. Ұйымдастыру. Оқушылардың зейінін сабаққа аударып.
Оқушыларды топқа бөлу.Бағалау парақтарын тарату
Бағалау парағы
Пән аты: Қазақстан тарихы Сыныбы: 9 «а»
Топтың аты: _____________________
Мазмұны
Максималды балл
Топтың өзін-өзі бағалауы
Әр оқушының өзін-өзі бағалауы
Мұғалімнің бағалауы
Терминдермен жұмыс жасап, анықтамасын беру
5
Жылдарды ажыратып, нақты болған оқиға уақытын білу
5
Фактілермен жұмыс жасай алса
10
Тақырыпқа қатысты сандық мәліметтерді саралай білсе
5
Ұлы адамдарға жеке қасиеттеріне толық сипаттама беру
10
Проблемалық сұрақтарға шішім таба білсе
10
толық тапсырмаларды орындап, алған білімі негізінде өзіндік қорытынды жасай білсе
10
Жалпы балл
50
II.Үй тапсырмасын сұрау
«Қазақстандықтардың Ұлы Отан соғысының шешуші шайқасына қатысуы.»
«Батыр,жылдар,оқиға» ойынын ұйымдастыру.
Топтар үй тапсырмасы бойынша ұяшықтардағы тапсырмаларды орындау.
Үй тапсырмасын қорытындылау.
Тақырыпты қорытындылау және топтарды бағалау.
ІІІ.Жаңа сабақ.
Соғыс алдындағы және соғыс жылдарындағы миграциялық үдерістер және халықтарды депортациялаудың жалғасуы
Жоспар:
Соғыс алдындағы және соғыс жылдарындағы имиграциялық үдерістер.
Қазақстанға көшіріліп әкелінген халықтар.
1.Мағынаны ашу (тақтада тақырыпқа қатысты сурет көрсетіледі)
Миграция дегеніміз не?
Депортация дегеніміз не?
Эмиграция дегеніміз Не?
Топтарға берілетін тапсырмалар:постер қорғау
Топтарға 4 түрлі түсті қағаздарды сабақ барысында қолдану ұсынылады
Қызыл карточка – менің ойым басқаша
Жасыл карточка – менің қояр сұрағым бар.
Көк карточка – талқыланған мәселенің барлығына қосылам
Сары карточка – берілген мәліметке қосарым бар.
1 -тапсырма.Қайда,кімдер депортацияланды?
ХХ ғасырдағы этнодемографиялық ахуал Саяси қуғын – сүргін және халықтар депортациясы • Депортация • Ұлы Отан соғысы кезіндегі жер аудару саясаты 1920 - 1950 жылдары күштеп қоныстандырылған халықтар ♦ Поляктар, кәрістер, немістер – 1936ж 28 сәуір Солтүстік Қазақстанға КХК қаулысы бойынша 15 мың поляк; 1937ж Қиыр Шығыстан 95 903 кәріс; 1941 ж 28 тамызда 361 мың неміс жер аударылды. ♦ шешендер, ингуштер - 1944ж ақпанда Ингушетиядан шешендер мен ингуштар жер аударылып, бір бөлігі Қазақстанға қоныстандырылды. ♦ Күрдтер, түріктер, 1944ж қарашада Азербайжаннан, Грузиядан, Армениядан күрдтер; Грузиядан түріктер Қазақстанға күштеп қоныстандырылды
2-тапсырма. Депортацияның салдарынан бізде қандай проблемалар туындады?
П р о б л е м а л а р 1. Қазақтар байырғы атамекен жерлерінен айырылып қалды. 2. Қазақтар өз жерлерінде резервацияға ұшырады. 3. Қазақтар өз Отанында азшылыққа айналды. 4. Қазақтар мәңгүрттерге айналды. 5. Маргиналдар пайда болды. 6. Этнотопонимикалық атаулар өзгеріске ұшырады 7. Қазақ тілінің мәртебесі төмендеді. 8. Қазақ мектептері жабылды. 9. Экологиялық проблема болды. 10. Полигондардың адам денсаулығына әсері. 11. Мал шаруашылығының жағдайы.
5.3-тапсырма. Проблемаларды шешу жолдары қарастырылды ма?
Проблемаларды шешу 1989ж 22 қыркүйек - «Тіл туралы» заң қабылданды. Қазақ тілі мемлекеттік тіл мәртебесіне ие болды. 1992ж - Дүниежүзі қазақтарының І құрылтайы болды. 1992ж - «ҚР көші - қон туралы» Заңы қабылданды. 1995ж – «ҚР тұратын шетел азаматтарының құқықтары туралы» Заң қабылданды. 1995 ж - Қазақстан Халықтар Ассамблеясы құрылды 1997ж - «Көші - қон және демография агенттігі» құрылды. Қазақстан оралмандар одағы құрылды. Жер, су атаулары қайта қалпына келе бастады. Елбасының 2008ж 6 ақпандағы жолдауында бірқатар әлеуметтік мәселелер шешілді. 2010 ж президент Жолдауы: 2020 жылға қарай халық саны 10 % өсуі үшін мемлекет барлық мүмкіндікті жасайды.
Бағалау:
Тақырып бойынша оқушылардың оқудағы жетістігін бағалау критерийлері
Критерий А
Терминдермен жұмыс жасап, анықтамасын бере алады
Жылдарды ажыратып, нақты болған оқиға уақытын біледі
Саяси қуғын-сүргіннің негізгі кезеңдерін көрсете алады
Критерий В
Ұлы адамдардың өмірбаянынан мағлұмат келтіру , оларға баға бере алады
Саяси қуғын –сүргіннің сипатын, барысын, нәтижесін түсіндіре алады
Жазалау лагерлері туралы мағлұматтамен жұмыс жасап, сұрақтарға жауап береді
Критерий С
Фактілермен жұмыс жасай алады
Тақырыпқа қатысты сандық мәліметтерді саралай біледі
Ұлы адамдарға жеке қасиеттеріне толық сипаттама жасап, тұжырым
жасай біледі
Сабақ барысындағы толық тапсырмаларды орындап, алған білімі негізінде
өзіндік қорытынды жасай біледі
Бекіту кезеңі:
1.«Менің нақты жауабы» 2268360532544400510980738649213652014 –сандарды ажыратып ,мәлімет бер
1941ж көшіріліп әкелінген адам саны-
1941ж көшіріліп әкелінген бала саны-
1942 ж соңында көшірілген адам саны-
1941-48 ж Поволжьежен көшіп келген неміс саны-
Неміс диаспорасы құрады-
Саратов облысынан көшіп келген адам саны-
Көшіп келген қалмақ саны-
1942 ж көшірілген адам саны- 2.Кеңес билігінің тұсында құғын – сүргіннің қайталанып отыруының себебі неде деп ойлайсыңдар?
Кері байланыс
1. Бүгінгі сабақта мен үшін жаңа болған идеялар
2. Маған ұнаған идеялар
3. Менің көңілімнен шықпаған тұстары
Қорытындылау.
«Қазақстан-көп ұлтты мемлекет» видео.
Үй тапсырмасы :
Қазақстандағы саяси қуғын-сүргін зардаптары туралы мағлұмат жинау