Та?ырыбы: Но?ай Ордасыны? ??рылуы мен дамуы ж?не мемлекетті?
ыдырауы. Солт?стік ?аза?стан ж?не Батыс Сібір ханды?тары.
Саба?ты? ма?саты: Но?ай Ордасыны? ??рылуы мен дамуы ж?не мемлекетті? ыдырауы. XIII- XV?асырларда?ы Солт?стік ?аза?стан ж?не Батыс Сібір ханды?тарыны? пайда болуы, дамуы, саяси ??рылымы. Ханды?ты? ыдырау себептері жайында м?лімет беру
К?тілетін н?тиже:
Білім
• Но?ай Ордасы мемлекетіні? ?алай ??рыл?аны ж?нінде еске т?сіреді; Мемлекетті? алып жат?ан жерін, орталы?ын аны?тайды;
Археологиялы? зерттеулер барысында ?алаларды? орны мен, ?алалардан табыл?ан заттарды танытады;
Анализ
•Но?ай ордасыны? саяси тарихын талдайды; Но?ай Ордасыны? ыдырау себебінен ?орытынды шы?арады;
Синтез
• Батыс Сібір жеріндегі саяси жа?дай туралы т?сіндіреді; Но?ай Ордасы ж?не Батыс Сібір айма?ыны? этникалы? ??рамыны? байланысын аны?тайды;
Ба?а
• Орданы мекендеген тайпалар ?аза? хал?ыны? ?алыптасуына ?лкен р?л ат?ар?аны ж?нінде шешім ?абылдайды; Но?айлар мен ?аза?тарды екі туыс?ан орда деп ата?анды?ыны? т?сіндірмесін береді;
Саба? ??рылымы:
I О?ушыларды т?гелдеу, журнал толтыру 1 мин
II.?й ж?мысын тексеру 8 мин
III.А?парат алмасу - 20 мин.
IV Сергіту с?ті -2 мин
V.?орытындылау -6 мин.
VI. Шы?армашылы? ?алыптастыру -5 мин.
VII.Ба?амдау-ба?алау (2 мин.).
VIII ?йге тапсырма беру 1 мин
Саба? типі: Жа?а саба?
О?ыту ?дісі:Зерттеушілік, талдау.
М??алім іс-?рекетіні? т?сілі:
•?ажетті бастап?ы а?парат береді, алдын ала ?зірленген тапсырмаларды? орындалуын ?йымдастырады, к?мек к?рсетеді
Негізгі ??ымдар мен терминдер: Шайбани, ма??ыт, тайб??а
О?ушыда да?ды ?алыптастыру: Логикалы? ойлау, ой ?орыту, ?здігінен ж?не топта ж?мыс жасау да?дыларын ?алыптастыру
?й тапсырмасы: Та?ырып к?лемінде о?улы?тан тест с?ра?тар ??растыру.
?мір Темірді? бас?ыншылы? жоры?тары
Сыни т??ыда ойлана отырып жабы? тест с?ра?тарына жауап беру
Тақырыбы: Ноғай Ордасының құрылуы мен дамуы және мемлекеттің
ыдырауы. Солтүстік Қазақстан және Батыс Сібір хандықтары.
Сабақтың мақсаты: Ноғай Ордасының құрылуы мен дамуы және мемлекеттің ыдырауы. XIII- XVғасырлардағы Солтүстік Қазақстан және Батыс Сібір хандықтарының пайда болуы, дамуы, саяси құрылымы. Хандықтың ыдырау себептері жайында мәлімет беру
Күтілетін нәтиже:
Білім
• Ноғай Ордасы мемлекетінің қалай құрылғаны жөнінде еске түсіреді; Мемлекеттің алып жатқан жерін, орталығын анықтайды;
Түсінік
•Орданың Ноғай аталуының себебін түсінеді; Ноғай Ордасының негізін қалаушыны танытады; Қоғамдық құрылысының түсіндірмесін береді;
Қолданыс
Археологиялық зерттеулер барысында қалалардың орны мен, қалалардан табылған заттарды танытады;
Анализ
•Ноғай ордасының саяси тарихын талдайды; Ноғай Ордасының ыдырау себебінен қорытынды шығарады;
Синтез
• Батыс Сібір жеріндегі саяси жағдай туралы түсіндіреді; Ноғай Ордасы және Батыс Сібір аймағының этникалық құрамының байланысын анықтайды;
Баға
• Орданы мекендеген тайпалар қазақ халқының қалыптасуына үлкен рөл атқарғаны жөнінде шешім қабылдайды; Ноғайлар мен қазақтарды екі туысқан орда деп атағандығының түсіндірмесін береді;
Сабақ құрылымы:
I Оқушыларды түгелдеу, журнал толтыру 1 мин
II.Үй жұмысын тексеру 8 мин
III.Ақпарат алмасу - 20 мин.
IV Сергіту сәті -2 мин
V.Қорытындылау -6 мин.
VI. Шығармашылық қалыптастыру -5 мин.
VII.Бағамдау-бағалау (2 мин.).
VIII Үйге тапсырма беру 1 мин
Сабақ типі: Жаңа сабақ
Оқыту әдісі:Зерттеушілік, талдау.
Мұғалім іс-әрекетінің тәсілі:
•Қажетті бастапқы ақпарат береді, алдын ала әзірленген тапсырмалардың орындалуын ұйымдастырады, көмек көрсетеді
Негізгі ұғымдар мен терминдер: Шайбани, маңғыт, тайбұға
Оқушыда дағды қалыптастыру: Логикалық ойлау, ой қорыту, өздігінен және топта жұмыс жасау дағдыларын қалыптастыру
Үй тапсырмасы: Тақырып көлемінде оқулықтан тест сұрақтар құрастыру.
Әмір Темірдің басқыншылық жорықтары
Сыни тұғыда ойлана отырып жабық тест сұрақтарына жауап беру
Әмір Темір қай жерлерде өз билігін жүргізді
Әмір Темір мен Тоқтамысты не байланыстырады
Әмір Темірдің Моғолстан хандығына жасаған жорықтары
Әмір Темір жорықтарының зардаптары
Әмір Темір Тоқтамысқа қандай мақсатта көмек берді
Жаңа сабақ
Алтын Орданың ыдырауынан пайда болған екінші Орда қалай аталады деп сұраққа жауап алудан жаңа сабақтың тақырыбын ашамыз, яғни
Ноғай Ордасы
Сыныпты бес топқа бөліп тақырыпты талқылаймыз
топ тапсырмасы
Ноғай Ордасының құрылуы, жер аумағы. Орталығы Сарайшық қаласының гүлденуі
Ноғай Ордасының аталу тарихы
2 топ тапсырмасы
Ноғай Ордасының қоғамдық құрылысы.
Қалалардан табылған археологиялық деректер
3 топ тапсырмасы
Ноғай Ордасының саяси тарихы
4 топ тапсырмасы
Ноғай ордасының ыдырауы
5 топ тапсырмасы
XIII-XV ғасырлардағы Солтүстік Қазақстан және Батыс Сібір/ Этникалық құрамы
Сабақты қорытындылау. Деңгейлік тапсырмалар
I деңгей тапсырмасы
1.Қазақстанның солтүстік-батысында құрылған мемлекет?
2.Орданың алғашқы алып жатқан жерін жазыңдар.
3.Ноғай Ордасының орталығы қай қала болды?
4.Ноғай Ордасын неліктен маңғыт елі деп атаған?
5.Сарайшық қаласының іргесі нешінші ғасырда қаланған?
6.Ноғай Ордасының қоғамдық құрылысы қандай болды?
II деңгей тапсырмасы
1.Сарайшық қаласында үлкен...болған.
2.Сарайшық қаласының гүлденген дәуірі нешінші ғасырлар аралығы?
III деңгей тапсырмалары
1.Ноғай Ордасының ыдырау себебін айтып беріңдер?
2Ноғай Ордасының этникалық құрамы туралы айтып беріңдер?
3.Батыс Сібір аймағының этникалық құрамы туралы айтып беріңдер?
4.«Екі туысқан Орда» сөзінің мағынасын түсіндіріңдер?
Оқушыларда шығармашылық қалыптастыру
Ноғай Ордасының саяси тарихы туралы эссе жазу.
Кері байланыс: Сумативті және формативті бағалау
Үйге тапсырма беру: Ноғай Ордасының құрылуы мен дамуы және мемлекеттің ыдырауы.Солтүстік Қазақстан және Батыс Сібір хандықтары