Алтын Орда, А? Орда, Мо?олстан мемлекеті

?останай ?аласы ?кімдігі білім б?ліміні?

?.?айырбеков атында?ы №9 орта мектебі

Тарих п?ніні? м??алімі Сулейменова Н.А.

Та?ырыбы: Алтын Орда, А? Орда, Мо?олстан мемлекеті

?аза?стан тарихы 7 сынып.

Мерзімі:

Саба?ты? та?ырыбы: Алтын Орда, А? Орда, Мо?олстан мемлекеті.

Саба?ты? білімділік ма?саты:

Алтын Орда мемлекетіні? тарихын бас?а мемлекеттермен салыстыра отырып, о?ушыларды ?з бетінше ?орытынды жасау?а ?йрету, ізденіске баулу;
XIII – XV ?асырды? басында ?мір с?рген А? Орда мемлекетіні? ??рылу тарихы, ішкі – сырт?ы экономикалы? жа?дайы туралы ма?л?мат беру;
Мо?олстан мемлекетіні? ??рылуымен, этникалы? ??рамымен таныстыра отырып, саяси тарихында?ы негізгі о?и?алар туралы жан-жа?ты т?сінік беру.

Дамытушылы?: О?ушыларды тарихи о?и?алар мен ??былыстарды талдай білуге, салыстыра білуге, ?зіндік ой ?орыту?а да?дыландырып ?йрету.
Т?рбиелік: О?ушыларды Отан с?йгіштікке баулу, патриотты? сезімдерін ояту, хал?ын ?адірлей білуге ?йрету.

Саба?ты? т?рі: аралас саба? (топпен ж?мыс).

Саба?ты? ?дістері: Т?сіндірмелі, с?ра? – жауап, инсерт ?дісі, ауызша баяндау, талдау ар?ылы н?тижеге жету;

Саба?ты? к?рнекілігі: мемлекеттерді? карталары, интерактивті та?та, тірек-сызбалар.
П?наралы? байланыс: ?дебиет, география, алгебра.

Саба?ты? барысы:

І. ?йымдастыру кезе?і

- амандасу, сыныпты т?гендеу.

ІІ. ?й тапсырмасын с?рау.

Сергіту с?ті: 2 минут.

О?ушыларды ?ш топ?а б?леміз.

1-топ Алтын Орда

2-топ А? Орда

3-топ Мо?олстан мемлекеті

1-тапсырма. ?ай топ жылдам жауап береді?

Мон?ол империясы ?ай жылы ??рылды? (1206 ж).
Мемлекетті? басты за?ы? (Яса, Жаса?)
Отырар апаты ?ашан болды? 1218ж.
?ай ?лыс?а ?аза?станны? айма?тары кірген жо?? Т?ле ?лысы
Алтын Орда ?ай кезде ??рыла бастады?
Алтын Орда ?ай хандарды? кезінде к?шейе бастады ?
XII ?асырды? со?ында мон?ол далаларында билік ??р?ан кімдер? Тем?жін
Мон?олдар Жетісу жеріне неліктен шабуыл жасады?
Мауараннахрда?ы билікті ?з ?олына алуда к?здеген билеуші? ?мір Темір.
Мо?олстан?а шы?ыстан XIV ?асырды? басында кімдер шабуыл жасап отырды? Ойрат
А? Орданы? астанасы: Сы?ана? ?аласы.
Алтын Орда саяси дербестік ал?ан бірнеше ханды?тар?а б?ліне баста?ан уа?ытта ?аза?стан жерінде та?ы ?андай мемлекет пайда болды: А? Орда

2-тапсырма: «С?здерді ??растыр». Топтар?а пара?та жазыл?ан к?п н?ктені? орнына тиісті с?здерді тауып ?ою керек.

1-топ Алтын Орда.

Тапсырмасы:

Алтын Орда деген с?зді пайдалана отырып, жа?а с?здер ??растыру. Неше с?з ??растырылады сонша ?пай саны беріледі. Ала, Ор, тырна, арна, ал, дара ж?не т.б.

2-топ «А? Орда»

Тапсырмасы: А? Орда с?зін пайдалана отырып, жа?а с?здер ??растыру. Неше с?з ??растырылады сонша ?пай саны беріледі. А?, ?ара, ор, дана, дара, ара, ?ора, ?ор ж?не т.б.

3-топ Мо?олстан мемлекеті.

Тапсырмасы: Мо?олстан деген с?зді пайдалана отырып, жа?а с?здер ??растыру. Неше с?з ??растырылады сонша ?пай саны ?осылады.

3-тапсырма: С?йкестендіруді орында.

1-топ Алтын Орда 1.2; 2.5; 3.1; 4.3; 5.4; 6.7; 7. 6

1.1227 - 1255 ж. ж. Алтын Ордада билік еткен хан

1 Алтын Ордада Берке хан билік етті

1,2

2. Батый ханны? батыс?а жаса?ан жоры?тары

2 Батый хан

2,5

3. 1257 - 1266 ж. ж. саяси экономикалы? жа?дайы

3 1266 - 1280 ж. ж. хан та?ына отырады.

3,1

4. Ме?гу - Темір

4 1290 - 1312 ж. ж. елді? саяси беделіні? ?суіне зор ?лес ?осты.

4,3

5. Тохты хан

5 1236-1242 жж.

5,4

6. Иран, Кавказ, Египет елдерімен сауда байланысын жа?сартты.

6 ?збек хан

6,7

7. 1312 - 1342 ж. ж. елді? г?лденіп, к?шеюі кезі.
- ?алалы? ?мірді? дамуына к??іл б?лді.

7 Тохты хан

7,6

2-топ. А? Орда

1.А? Орданы? астанасы

1 Ерзен хан т?сында

1,6

2. 1242 ж. Батый ханны? Еуропа?а жаса?ан 7 жылды? жаулап алу жоры?тарына ?атысып, мон?ол к?штеріні? сол ?анатын бас?ар?ан

2 Орда Ежен

2,4

3. А? Орда

3 мешіт, медреселер

3,4

4. ?алалы? м?дениеті дами т?сті.

4 240 жыл ?мір с?рді

4,1

5. Отырар, Сауран, Жент, Баршыкент сия?ты ?алаларда салынды

5 жер ди?аншылы?пен, жартылай к?шпелі мал шаруашылы?ымен айналысты.

5,3

6. Сы?ана? ?аласы т?р?ындары

6 Сы?ана?

6,5

7. Сы?ана?

7 сауда орталы?ы

7,7

3-топ Мо?олстан мемлекеті

1. 1428 жж.

1 1371 - 1372 жж

1,3

2. Ша?атай ?рпа?ы он алты жасар То?ылы?-Темір Мо?олстан ханы етіп сайлайды

2 1360 - 1361 жж.

2,6

3. То?ылы? - Темір Мауараннахр?а екі рет с?тті жоры? жасап, баласы Ілияс - ?ожаны. Мауараннахрды? хан та?ына отыр?ызып ?айтады.

3 У?йіс хан ?айтыс болды

3,2

4. 1433 жылы

4 Абдар - Рашид ханны? кезінде ыдырай бастайды.

4,5

5. ?мір Темір Мо?олстан жеріне ал?аш?ы жоры?ы.

5 Дулат ?мірлеріні? ?олдауымен Есен - б??а хан та?ына отырады.

5,1

6. XVI ?асырды? басында

6 1348 ж

6,7

7. Мо?олстан ханды?ы Ж?ніс ханны? немересі

7 Мо?олстан мемлекеті ??лайды.

7,4

4-тапсырма: Математикалы? ойын.

1-топ Алтын Орда

(250*4) +2500-2245= 1255 ж. Батый хан Алтын Орда билік ж?ргізуді то?татты.

(3000:2)-264=1236 ж. Батый ханны? е? ал?аш Еуропа жоры?ы.

(1000:2) +500+312 = 1312 ж. ?збек хан Алтын Ордада билік ете бастады.

2-топ А? Орда

Математикалы? ойын

1. (250*4)+(600:2)+(81:9)+70= 1479 ж.

То?тамыс Темір М?лікті же?іп, Сы?ана?ты алады.

2. 2000-1000+150*2+95= 1395 ж.

А? Орда та?ына ?р?с ханны? та?ы бір баласы ?ойырша? о?ланды хан етіп ?ояды.

3. (3000:2)-(8*9)= 1428 ж.

Шы?ыс Дешті ?ыпша?та?ы билік Жошыны? шайбани ?улетінен ?рпа?ы ?біл?айыр хан?а тиеді.

3-топ Мо?олстан мемлекеті.

(2000:2)+200+500-352= 1348 ж. Ша?атай ?рпа?ы он алты жасар То?ылы?-Темір Мо?олстан ханы етіп сайлайды

(5000:5)+572-139=1433 ж. Дулат ?мірлеріні? ?олдауымен Есен - б??а хан та?ына отырады.

(1000:5)+995+170= 1365 жылы 22 маусымда ?мір Темір енді Мауараннахрда?ы билікті ?з ?олына алу ?шін, Ілияс - ?ожа?а ?арсы шы?ады. Ташкент ?аласыны? ма?ында екі жа?ты? арасында шешуші "Батпа? шай?асы" болады.

5-тапсырма.

1-топ. Алтын Орда Семантикалы? картаны орында + та?басымен.

Хандар билік ??р?ан жылдары

1255-1266 жж.

1266-1280 жж.

1227-1255 жж.

1502 жыл?а дейін

1312-1342 жж.

1290-1312 жж.

Батый хан

Берке хан

?збек хан

Ме?гу-Темір хан

Тохты хан

Шейх-Ахмед хан

2-топ А? Орда

А? Орданы? хандырыны? билік еткен жылдарын рет-ретімен жазу.

3-топ Мо?олстан мемлекеті.

1. Мемлекеттік діні? м?сылман

2. Батпа? шай?асында же?іске жеткен хан Ілияс-?ожа

3. Мо?олстанны? та?ына кімні? т??ымдары отыр?ан? Шы??ыс

4. Мо?олстан?а шы?ыстан XIV ?асырды? басында кімдер шабуыл жасап отырды? Ойрат.

5. Ша?атай ?рпа?ы он алты жасар кімді Мо?олстан ханы етіп сайлайды? То?ылы? - Темір.

6. 1365 жылы 22 маусымда екі жа?ты? арасында?ы шешуші: Батпа?.

7.. Мауараннахрда?ы билікті ?з ?олына алуда к?здеген билеуші? ?мір Темір.

8. Мо?олстан мемлекетінде негізгі роль ат?ар?ан тайпа? дулат.

9. Дулат ?мірлеріні? ?олдауымен хан та?ына отыр?ан кім? Есен - б??а.

Саба?ты бекіту с?ра?тары:

-Алтын Орда мемлекетіні? ?лсіреу себебі?

- Мо?олстан мемлекеті не себептен ыдырады?

-А? Орда мемлекеті не себептен ??лдырады?

Ба?алау: Саба??а ?атыс?ан о?ушыларды ба?алаймын. Топтарды? ?пай санын есептеп, ?ай топ же?гені? аны?таймыз.

?йге тапсырма: параграфтарды о?у, ?осымша ?дебиеттерді пайдалана отырып ?мір – Темір туралы ша?ын эссе жазып, датамен ж?мысты д?птерге орындау.

Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?

Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.

Быстро и объективно проверять знания учащихся.

Сделать изучение нового материала максимально понятным.

Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.

Наладить дисциплину на своих уроках.

Получить возможность работать творчески.

=> ПОЛУЧИТЬ СУПЕРСПОСОБНОСТИ УЧИТЕЛЯ <=

Просмотр содержимого документа
«Алтын Орда, А? Орда, Мо?олстан мемлекеті»

Қостанай қаласы әкімдігі білім бөлімінің Ғ.Қайырбеков атындағы №9 орта мектебі

Тақырыбы: Алтын Орда, Ақ Орда, Моғолстан мемлекеті

Өткізген: Сулейменова Н.А

Қостанай 2016 жыл

Қазақстан тарихы 7 сынып.

Мерзімі: 20.01.2016 жыл.

Сабақтың тақырыбы: Алтын Орда, Ақ Орда, Моғолстан мемлекеті.

Сабақтың білімділік мақсаты:

Алтын Орда мемлекетінің тарихын басқа мемлекеттермен салыстыра отырып, оқушыларды өз бетінше қорытынды жасауға үйрету, ізденіске баулу;
XIII – XV ғасырдың басында өмір сүрген Ақ Орда мемлекетінің құрылу тарихы, ішкі – сыртқы экономикалық жағдайы туралы мағлұмат беру;
Моғолстан мемлекетінің құрылуымен, этникалық құрамымен таныстыра отырып, саяси тарихындағы негізгі оқиғалар туралы жан-жақты түсінік беру.

Дамытушылық: Оқушыларды тарихи оқиғалар мен құбылыстарды талдай білуге, салыстыра білуге, өзіндік ой қорытуға дағдыландырып үйрету.
Тәрбиелік: Оқушыларды Отан сүйгіштікке баулу, патриоттық сезімдерін ояту, халқын қадірлей білуге үйрету.

Сабақтың түрі: аралас сабақ (топпен жұмыс).

Сабақтың әдістері: Түсіндірмелі, сұрақ – жауап, инсерт әдісі, ауызша баяндау, талдау арқылы нәтижеге жету;

Сабақтың көрнекілігі: мемлекеттердің карталары, интерактивті тақта, тірек-сызбалар.
Пәнаралық байланыс: әдебиет, география, алгебра.

Сабақтың барысы:

І. Ұйымдастыру кезеңі

- амандасу, сыныпты түгендеу.

ІІ. Үй тапсырмасын сұрау.

Сергіту сәті: 2 минут.

Оқушыларды үш топқа бөлеміз.

1-топ Алтын Орда

2-топ Ақ Орда

3-топ Моғолстан мемлекеті

1-тапсырма. Қай топ жылдам жауап береді?

Монғол империясы қай жылы құрылды? (1206 ж).
Мемлекеттің басты заңы? (Яса, Жасақ)
Отырар апаты қашан болды? 1218ж.
Қай ұлысқа Қазақстанның аймақтары кірген жоқ? Төле ұлысы
Алтын Орда қай кезде құрыла бастады?
Алтын Орда қай хандардың кезінде күшейе бастады ?
XII ғасырдың соңында монғол далаларында билік құрған кімдер? Темүжін
Монғолдар Жетісу жеріне неліктен шабуыл жасады?
Мауараннахрдағы билікті өз қолына алуда көздеген билеуші? Әмір Темір.
Моғолстанға шығыстан XIV ғасырдың басында кімдер шабуыл жасап отырды? Ойрат
Ақ Орданың астанасы: Сығанақ қаласы.
Алтын Орда саяси дербестік алған бірнеше хандықтарға бөліне бастаған уақытта Қазақстан жерінде тағы қандай мемлекет пайда болды: Ақ Орда

2-тапсырма: «Сөздерді құрастыр». Топтарға парақта жазылған көп нүктенің орнына тиісті сөздерді тауып қою керек.

1-топ Алтын Орда.

Тапсырмасы:

Алтын Орда деген сөзді пайдалана отырып, жаңа сөздер құрастыру. Неше сөз құрастырылады сонша ұпай саны беріледі. Ала, Ор, тырна, арна, ал, дара және т.б.

2-топ «Ақ Орда»

Тапсырмасы: Ақ Орда сөзін пайдалана отырып, жаңа сөздер құрастыру. Неше сөз құрастырылады сонша ұпай саны беріледі. Ақ , қара, ор, дана, дара, ара, қора, қор және т.б.

3-топ Моғолстан мемлекеті.

Тапсырмасы: Моғолстан деген сөзді пайдалана отырып, жаңа сөздер құрастыру. Неше сөз құрастырылады сонша ұпай саны қосылады.

3-тапсырма: Сәйкестендіруді орында.

1-топ Алтын Орда 1.2; 2.5; 3.1; 4.3; 5.4; 6.7; 7. 6

1.1227 - 1255 ж. ж. Алтын Ордада билік еткен хан	1 Алтын Ордада Берке хан билік етті	1,2
2. Батый ханның батысқа жасаған жорықтары	2 Батый хан	2,5
3. 1257 - 1266 ж. ж. саяси экономикалық жағдайы	3 1266 - 1280 ж. ж. хан тағына отырады.	3,1
4. Меңгу - Темір	4 1290 - 1312 ж. ж. елдің саяси беделінің өсуіне зор үлес қосты.	4,3
5. Тохты хан	5 1236-1242 жж.	5,4
6. Иран, Кавказ, Египет елдерімен сауда байланысын жақсартты.	6 Өзбек хан	6,7
7. 1312 - 1342 ж. ж. елдің гүлденіп, күшеюі кезі.. - қалалық өмірдің дамуына көңіл бөлді.	7 Тохты хан	7,6

2-топ. Ақ Орда

1.Ақ Орданың астанасы	1 Ерзен хан тұсында	1,6
2. 1242 ж. Батый ханның Еуропаға жасаған 7 жылдық жаулап алу жорықтарына қатысып, монғол күштерінің сол қанатын басқарған	2 Орда Ежен	2,4
3. Ақ Орда	3 мешіт, медреселер	3,4
4. Қалалық мәдениеті дами түсті.	4 240 жыл өмір сүрді	4,1
5. Отырар, Сауран, Жент, Баршыкент сияқты қалаларда салынды	5 жер диқаншылықпен, жартылай көшпелі мал шаруашылығымен айналысты.	5,3
6. Сығанақ қаласы тұрғындары	6 Сығанақ	6,5
7. Сығанақ	7 сауда орталығы	7,7

3-топ Моғолстан мемлекеті

1. 1428 жж.	1 1371 - 1372 жж	1,3
2. Шағатай ұрпағы он алты жасар Тоғылық-Темір Моғолстан ханы етіп сайлайды	2 1360 - 1361 жж.	2,6
3. Тоғылық - Темір Мауараннахрға екі рет сәтті жорық жасап, баласы Ілияс - Қожаны. Мауараннахрдың хан тағына отырғызып қайтады.	3 Уәйіс хан қайтыс болды	3,2
4. 1433 жылы	4 Абдар - Рашид ханның кезінде ыдырай бастайды.	4,5
5. Әмір Темір Моғолстан жеріне алғашқы жорығы.	5 Дулат әмірлерінің қолдауымен Есен - бұға хан тағына отырады.	5,1
6. XVI ғасырдың басында	6 1348 ж	6,7
7. Моғолстан хандығы Жүніс ханның немересі	7 Моғолстан мемлекеті құлайды.	7,4

4-тапсырма: Математикалық ойын.

1-топ Алтын Орда

(250*4) +2500-2245= 1255 ж. Батый хан Алтын Орда билік жүргізуді тоқтатты.

(3000:2)-264=1236 ж. Батый ханның ең алғаш Еуропа жорығы.

(1000:2) +500+312 = 1312 ж. Өзбек хан Алтын Ордада билік ете бастады.

2-топ Ақ Орда

Математикалық ойын

1. (250*4)+(600:2)+(81:9)+70= 1479 ж.

Тоқтамыс Темір Мәлікті жеңіп, Сығанақты алады.

2. 2000-1000+150*2+95= 1395 ж.

Ақ Орда тағына Ұрұс ханның тағы бір баласы Қойыршақ оғланды хан етіп қояды.

3. (3000:2)-(8*9)= 1428 ж.

Шығыс Дешті қыпшақтағы билік Жошының шайбани әулетінен ұрпағы Әбілқайыр ханға тиеді.

3-топ Моғолстан мемлекеті.

(2000:2)+200+500-352= 1348 ж. Шағатай ұрпағы он алты жасар Тоғылық-Темір Моғолстан ханы етіп сайлайды

(5000:5)+572-139=1433 ж. Дулат әмірлерінің қолдауымен Есен - бұға хан тағына отырады.

(1000:5)+995+170= 1365 жылы 22 маусымда Әмір Темір енді Мауараннахрдағы билікті өз қолына алу үшін, Ілияс - Қожаға қарсы шығады. Ташкент қаласының маңында екі жақтың арасында шешуші "Батпақ шайқасы" болады.

5-тапсырма.

1-топ. Алтын Орда Семантикалық картаны орында + таңбасымен.

Хандар билік құрған жылдары	1255-1266 жж.	1266-1280 жж.	1227-1255 жж.	1502 жылға дейін	1312-1342 жж.	1290-1312 жж.
Батый хан
Берке хан
Өзбек хан
Меңгу-Темір хан
Тохты хан
Шейх-Ахмед хан