9. Орта жа?та?ы 50 с?ра?: Екі м?рте ?лы Отан со?ысыны? батыры ата?ын ал?ан ?аза? (Тал?ат Бигельдинов)
ІІІ. "Бас?атыр?ыш"
С?зж?мба?
4. "Салт-д?ст?р білгірі"
1. Баланы? ая?ы шы?арда жасалатын р?сім. (т?саукесер)
2. "Жо?тау" деген не? (Кісі ?айтыс бол?анда ?ле?детіп жо?тайды)
3. "Бай?азы" дегеніміз не? (к?рімдік секілді.)
4. То?ым?а?ар Жас адам жол?а шы??анда жасалатын д?ст?рлі бас ?осу. Арнаулы мал сойылып сыйлы м?шелер салынып ет асылып, ке? дастархан жасалады, ойын-сауы?, ?ле?, жыр айтылады. Б?л – сапар?а шы??ан жігітті? то?ымы жерде ?алмасын, ат-к?лігі аман келсін деген жа?сы тілек білдіруді? белгісі.
5. С?йінші ?уанышты хабар жеткізуші адам «с?йінші-с?йінші» деп келеді. М?ндайда ?уанышты ?й иесі «?ала?аны?ды ал» дейді. Немесе о?ан риза болатындай сыйлы? ?сынады. Б?л ?уануды?, ризалы?ты? белгісі. С?йінші с?рауды? да, оны? с?йіншісін алуды? да еш?андай с?кеттігі жо?.
6. К?рімдік Жа?а ту?ан бала?а, жас келінге, бота?а та?ы бас?а ал?аш к?рген с?тте к?рімдік с?рау халы?ты? ежелгі ж?не лайы?ты д?ст?рі. М?ны? ма?ызы алып,беруде ?ана емес жа?ын-жуы?ты? адамгершілігін, ниетін, ашы??олды?ын да танытуды? белгісі ретінде ?аралады. Бай?азы мен к?рімдік екеуі екі бас?а ??ым. К?рімдік адам?а, жанды?а, бай?азы к?бінесе жансыз д?ниелерге ?атысты айтылады
7. Базарлы? Алыс сапар?а саяхат?а, сауда жолына шы??ан адамдар жерлестеріне, к?рші-к?лемдеріне, сыйлас адамдарына, жас балалар?а ірілі-?са?ты сыйлы?тар ?келеді. Оны «базарлы?» деп атайды. Б?л жа?сы к?руді?, сыйласты?ты? белгісі ж?не ескерткіш ретінде ?абылданады.
8. Араша Екі адам жанжалдас?анда немесе т?белескенде оны? жанында?ы адамдар «араша, араша!» деп басу айту?а тиіс. «Араша» деген с?зді естіген адамдар араша беруге я?ни жанжалды дереу до?аруы керек. Араша бермей жанжалдасу ?аза? ?детінде жо?. Ондай адам?а айып бар.
9. С?лемдеме С?лемдеме (д?ст?р) – адамдарды? бір-біріне деген сыйласты?ыны?, ??рмет т?туыны? ай?ын белгісі. Олар к?птен к?рмей са?ыныс?ан адамдарды? бір-біріне жіберген ?ымбат б?йымы, асыл заты немесе же?сік тама?ы, ?ыс?ы сыба?асы. Оны? ?ымбат ба?алы болуы шарт емес. С?лемдеме келген адам жіберген адам?а а? батасын, шын ризалы?ын білдіріп, ?атты ?уанады.
5. "Ой тол?ау". "Патриот" с?зіні? ма?ынасын ашу
Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?
Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.
Быстро и объективно проверять знания учащихся.
Сделать изучение нового материала максимально понятным.
Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.
ә) Оқушылардыңбілімге дегенқызығушылығын және ойлау, ойды жүйелеу
қабілеттерін дамыту.
б)Өз ойын айта алатын зерделі, білімді тұлғаны тәрбиелеу. Сайыстыңтүрі: танымдық ойын сабағы.
Пән аралық байланыс: география, әдебиет, қазақ тілі
Мұғалім: Армысыздар, құрметті ұстаздар, оқушылар! Оқушылардың ой өрісін кеңейтіп, ойлау қабілеттерін шыңдайтын, білімді оқушыларды анықтайтын «Озық ойлы оқушы» атты сайысымызды бастаймыз.
«Білекті бірді жығады,
білімді мыңды жығады» дегендей білімді адам ешнәрседен қорықпайды.
Ғылымныңсырынұғына,
Шығыңдар білім шыңына.
Ұқыптылықпен зеректік,
Жеткізер сіздердейөренді
Жеңістіңмынау шыңына,- дей келе сайыскерлерімізге сәт сапар тілейміз. Сайысқа 7-8 сыныптың оқушылары қатысады.
Сайыс бағдарламасымен танысайық.
1. Топтардың сәлемдесуі, өздерін таныстыруы, эмблема қорғау
2. "Кім көп біледі" (сұрақтарға жауап беру)
3. "Тапқыр болсаң шешіп көр" Сандардағы сұрақтарға жауап беру
4. "Басқатырғыш" (Сөзжұмбақ шешу)
5. "Салт-дәстүр білгірі" сайыс
6. "Ой толғау". "Патриот" сөзінің мағынасын ашу
Әділ қазылармен таныстырып өтсек.
1. Курманова Айжан Абзалиевна
2. Смагулова Баян Алихановна
3. Тұрғанбаева Баян Қапасовна
І.«Кім көп біледі?» бөлімінде сайысқа қатысушы оқушыларға сұрақтар қойылады. Дұрыс жауапқа 10 ұпайдан беріледі.
1.Қазақ әліппесін жасаған кім? (Ахмет Байтұрсынов)
2. Алаш партиясын ұйымдастырушы ( Ә. Бөкейханов)
3. Абылай ханның билік құрған жылдары (1771-1781)
4. Қазақ елінің шығыстағы көршісі (Қытай)
5. Қазақстан Республикасының тұңғыш Президенті (Н. Назарбаев)
1.Ортадағы 10 сұрағы: Арал теңізіне құятын өзен. Картадан көрсет.(Сырдария)
2. Оң жақтағы 10 сұрағы: ҚР Конституциясы қашан қабылданды. (1995 30 тамыз)
3.Оң жақтағы 20 тарих пәнінен сұрақ: Кенесары Қасымұлы бастаған көтеріліс қашан болды? (1837-1847 жж)
4) Сол жақтағы 20 сұрақ: Елтаңба мен Мемлекеттік Тудың авторлары. (Ж. Мәлібекұлы, Ш. Уалиханов,Ш. Ниязбеков)
5. Ортадағы 40 сұрақ: Қалмақ қырылған шайқасы қашан қай жерде болды? (1726 ж Бұланты өзені бойында)
6. Сол жақтағы 40 сұрақ: Қазақстан неше мемлекетпен шектеседі, атап картадан көрсет.
7.Оң жақтағы 30 сұрақ: Семей қаласының негізі қашан қаланды? (1718 ж)
8. Сол жақтағы 30 сұрақ: Қазақ хандығы қашан құрылды алғашқы территориясын картадан көрсет (1464-1465жж Жетісу)
9. Орта жақтағы 50 сұрақ: Екі мәрте Ұлы Отан соғысының батыры атағын алған қазақ (Талғат Бигельдинов)
ІІІ . "Басқатырғыш"
Сөзжұмбақ
4. "Салт-дәстүр білгірі"
1. Баланың аяғы шығарда жасалатын рәсім. (тұсаукесер)
2. "Жоқтау" деген не? (Кісі қайтыс болғанда өлеңдетіп жоқтайды)
3. "Байғазы" дегеніміз не? (көрімдік секілді.)
4. Тоқымқағар Жас адам жолға шыққанда жасалатын дәстүрлі бас қосу. Арнаулы мал сойылып сыйлы мүшелер салынып ет асылып, кең дастархан жасалады, ойын-сауық, өлең, жыр айтылады. Бұл – сапарға шыққан жігіттің тоқымы жерде қалмасын, ат-көлігі аман келсін деген жақсы тілек білдірудің белгісі.
5. Сүйінші Қуанышты хабар жеткізуші адам «сүйінші-сүйінші» деп келеді. Мұндайда қуанышты үй иесі «қалағаныңды ал» дейді. Немесе оған риза болатындай сыйлық ұсынады. Бұл қуанудың, ризалықтың белгісі. Сүйінші сұраудың да, оның сүйіншісін алудың да ешқандай сөкеттігі жоқ.
6. Көрімдік Жаңа туған балаға, жас келінге, ботаға тағы басқа алғаш көрген сәтте көрімдік сұрау халықтың ежелгі және лайықты дәстүрі. Мұның маңызы алып,беруде ғана емес жақын-жуықтың адамгершілігін, ниетін, ашыққолдығын да танытудың белгісі ретінде қаралады. Байғазы мен көрімдік екеуі екі басқа ұғым. Көрімдік адамға, жандыға, байғазы көбінесе жансыз дүниелерге қатысты айтылады
7. Базарлық Алыс сапарға саяхатқа, сауда жолына шыққан адамдар жерлестеріне, көрші-көлемдеріне, сыйлас адамдарына, жас балаларға ірілі-ұсақты сыйлықтар әкеледі. Оны «базарлық» деп атайды. Бұл жақсы көрудің, сыйластықтың белгісі және ескерткіш ретінде қабылданады.
8. Араша Екі адам жанжалдасқанда немесе төбелескенде оның жанындағы адамдар «араша, араша!» деп басу айтуға тиіс. «Араша» деген сөзді естіген адамдар араша беруге яғни жанжалды дереу доғаруы керек. Араша бермей жанжалдасу қазақ әдетінде жоқ. Ондай адамға айып бар.
9. Сәлемдеме Сәлемдеме (дәстүр) – адамдардың бір-біріне деген сыйластығының, құрмет тұтуының айқын белгісі. Олар көптен көрмей сағынысқан адамдардың бір-біріне жіберген қымбат бұйымы, асыл заты немесе жеңсік тамағы, қысқы сыбағасы. Оның қымбат бағалы болуы шарт емес. Сәлемдеме келген адам жіберген адамға ақ батасын, шын ризалығын білдіріп, қатты қуанады.
