«Механикалық тербелістер.Тербелмелі қозғалысты сипаттайтын негізгі шамалар»

Сабақтың тақырыбы

§24.25. Механикалық тербелістер.Тербелмелі қозғалысты сипаттайтын негізгі шамалар.

Сілтеме

Ғаламтор, оқулық, ФЕЖ

Жалпы мақсаты

1. Тербелістер, тербелмелі қозғалысты сипаттайтын шамалар туралы түсінік беру.

2. Оқушыларды өз бетімен ғылыми ой қорытындыларын айта алуға жетелеу.

3. Ғылыми дүниетанамын қалыптастыру. Жауапкершілікке, еңбекқорлыққа, тиянақтылыққа тәрбиелеу.

Күтілетін нәтиже

1. Есептер шығаруда машықтану.

2. Өздігінен жұмыс жасауда сыни ойлау дағдысын қалыптастырады.

Негізгі идеялар

Сабақ барысында өзара әрекеттесу арқылы танымдық белсенділіктері артады.

Тапсырма көздері

1. Қайталау сұрақтары

2. Логикалық тапсырмалар

3. Деңгейлік тапсырмалар

Сабақтың көрнекілігі

Оқулық, таратпалар, интерактивті тақта, плакаттар, суреттер

Ұйымдастыру кезеңі

Топқа бөлу

Тренинг. «Оқушылар серті»

«Бір-бірімізді мұқият тыңдаймыз»

«Тақырып айналасында ғана сөйлейміз»

«Өз ойымызды ортаға саламыз»

«Өз пікірімізді қысылмай айтамыз»

Оқушылар төрт топқа бөлінеді. Олар: «Жиілік», «Период», «Тербелістер», «Амплитуда». Оқушылардың алдына музыкалық инструменттердің суреттері тұрады, әуен қосылғанда оқушылар ұстап үлгерген суреттері бойынша топқа бөлінеді.

Үй тапсырмасын сұрау

Үй тапсырмасын бекіту

Өткен материалды ойға салу мақсатында ашық және жабық сұрақтар арқылы толығырақ жауап беруге итермелеу.

«Тікелей эфир» әдісі: әр топтан бір – бір оқушыдан шығады. Олар теледидар артына тұрып, әр топтан қоңырау арқылы келіп түскен сұрақтарға жауап береді. Оқушылар өткен тақырыптардан төмендегідей сұрақтар қояды:

1. Дене импульсі дегеніміз не?

2. Күш импульсі дегеніміз не?

3. Импульстің сақталу заңы қалай тұжырымдалады?

4. І және І ғарыштық жылдамдық неге тең?

5. Зымыранның құрылысы және олардың қозғалуы.

6. Энергия, энергия түрлері.

6. Энергия мен жұмыс арасында байланыс қандай?

7. Энергияның сақталу және айналу заңы қалай тұжырымдалады?

«Сөзжұмбақ» шешу

1. Бізді қоршаған орта?

2. Бағыты бар кесінді?

3. Дененің жұмыс істей алу қабілеті?

4. Қысымды өлшейтін құрал?

5. Дененің қозғалыс энериясы?

6. Кинетикалық және потенциалдық энергиялар қосындысы қандай энергияны береді?

7. Ньютонның нешінші заңы?

8. «Импульс» сөзінің мағынасы?

9. Аспан денелерін зерттейтін ғылым?

10. Жылдамдықтың өзгері шапшандығын сипаттайтын шама?

11. Дененің тыныштық күйін сақтауы не деп аталады?

Сөзжұмбақ шешу арқылы жаңа сабақтың тақырыбы белгілі болады.

Жаңа сабақ

Топпен жұмыс

Жеке жұмыс

Әр топ алдын ала берілген тапсырмалар бойынша өз ттоптарының аттарына сәйкес жаңа сабақты түсіндіре бастайды.

І топ: «Тербелістер»:Механикада тербелістер деп дененің бірдей уақыт аралығында дәлме-дәл немесе жуықтап қайталанып отыратын қозғалысын айтады.

Мысалдар:

F=-kx (Гук заңы)

Ығысуға пропорционал және оған қарама-қарсы бағытталған күштің әрекетінен болатын механикалық тербелістер гармоникалық тербелістер деп атайды. (тақтадағы слайд және плакаттар көмегімен жаңа сабақты баяндайды)

ІІ топ: «Период»:Дене қозғалысы толығымен қайталанып отыратын ең аз уақыт арадығы тербеліс периоды деп аталады.(тақтадағы слайд және плакаттар көмегімен жаңа сабақты баяндайды)

ІІІ топ: «Жиілік»:Бірлік уақыт ішінде жасалатын тербелістер саны тербелісжиілігі деп аталады. (тақтадағы слайд және плакаттар көмегімен жаңа сабақты баяндайды)

ІУ топ: «Амплитуда»:Тербелістерамплитудасы деп дененің тепе-теңдік күйінен ең үлкен ығысуының мәнін айтады.

(тақтадағы слайд және плакаттар көмегімен жаңа сабақты баяндайды)

«Ойлан, жұптас, бөліс» әдісі:

І топ: Дененің х координатасының уақытқа тәуелдігінің графигі бойынша тербеліс периодын және жиілігін анықтаңдар.

80 – а – сурет

ІІ топ: Механикалық тербелістер кезіндегі дененің х ығысуының t уақытқа тәуелдігінің графигі көрсетілген. График бойынша тербеліс периодын, жиілігін және амплитудасын анықтаңдар.

80 – ә – сурет

ІІІ топ:Берілген параметрлер бойынша графикті салыңдар. Тербеліс периоды 5с, тербеліс амплитудасы 4м-ге тең тербелістің жиілігін анықтаңдар.

ІУ топ: Тербеліс жиілігі 0,25Гц және тербеліс амплитудасы 3м – ге тең болатын тербеліс грайигін салыңдар.

«Пилот және штурман»әдісі:

І топ: Торғай қанатының тербеліс жиілігі 10Гц, шыбындікі 300Гц, масаныкі 450Гц. Олардың қанаттарының 1 мин – та қанша тербеліс жасайтынын есептеңдер.

ІІ топ:Серіппедегі жүк 2 Гц жиілікпен тербеледі. Серіппенің тербеліс периодын анықта.

ІІІ топ:Бірдей уақыт ішінде бір математикалық маятник 50, ал екіншісі 30 тербеліс жасайды. Онда тербеліс периоды мен жиілігін анықтаңдар.

ІУ топ:5 секунд ішінде материалық нүкте 10 тербеліс жасайды. Тербеліс периоды мен жиілігі неге тең?

Қорытынды

Сергіту сәті

Оқушылардың не үйренгенін сыни тұрғыдан білу мақсаты «Сиқырлы қорапша» әдісі.

1. Айналу периоды дегеніміз не?

2. Айналу жиілігі дегеніміз не?

3. Период пен жиілік арасында қандай байланыс бар?

4. Тербелмелі қозғалыстар дегеніміз не?

5. Ығысу дегеніміз не?

6. Гармоникалық тербелістер дегеніміз не?

7. Тербеліс периодының формуласы?

8. Жиіліктің формуласы?

9. Тербеліс амплитудасы дегеніміз не?

10. Жиіліктің ХБЖ - сіндегі өлшем бірлігі?

«Жасырын тапсырма» ойыны:

1. Тәжірибе

2. Тәжірибе

3. Генрих Герц деген кім?

4. Ойын ойнайық!

Рефлексия

Бағалау

Формативті бағалау

Үйге тапсырма

§24 – 25 оқу, ереже жаттау. Дайындық сұрақтарына жауап жазу.