«Халы? –?алы? орман, ?рі пана, ?рі ?ор?ан». ?р ?лтты? ?зіндік ерекшелігі,салт –д?ст?рі, діні, тілі болатыны белгілі. Амансы?дар ма, балалар, ?она?тар!
1. Біздер б?рын к?рмеген,
Салт – д?ст?рін білмеген.
?йренеміз д?ріптеп,
Заманымда ?рлеген.
2. ?она? к?ту салтымыз,
О?ып –біліп жатырмыз.
Салт - д?ст?рі са?талса,
Арта берер да??ымыз
3. Ата –баба? арда?ты,
Жаманды??а бармапты.
Арда? т?тып ?лкенді,
Ата –жолын жал?апты.
4. Ке? даланы? ежелгі,
?аза? дейтін хал?ымыз.
?зге ?лттай бізді? де,
Бар д?ст?р мен салтымыз.
5. Ту?ан со? адам боп,
Білімсізден жаман жо?.
Ел д?ст?рін білмесе?,
Ж?рт айтады надан деп.
Б?гін бізге ата-аналарымыз ?она?а келіп отыр.Мен ата-аналарды? білімін сынап к?рейінші. К?не, салт – д?ст?р жайлы не білесі?дер?
?аза?ты? бала?а байланысты ?деп –??рпын атандар? «Бесік той», «?ыр?ынан шы?ару», « Шілдехана», «Т?саукесер» деген сия?ты ырымдар жасалып, адамны? ?мірі той –думаннан басталады.
?ш биді атандар?
-Т?ле би, ?итеке би, ?азбек би.
Жеті атаны ата?
Біріншісі –?ке.
Екіншісі- бала.
?шіншісі – немере.
Т?ртіншісі – ш?бере.
Бесіншісі – ш?пшек.
Алтыншысы – немене.
Жетіншісі –туажай.
Салт-даст?р жайы ма?ал м?телдер? Жарайсындар.
Б?гін Кенжег?л апайда ?лкен той, немересіні? т?сауын кеседі. Баланы? т?сауын малды? то? ішегімен кесу елді? то? болуына байланысты. Ала жіппен т?сау кесу баланы? келешекте ешкімні? ала жібін аттамай, адал болып ?ссін деген ниетінен ту?ан. С?биді? т?сауы к?к ш?ппен кесілсе, к?к ш?птей ?сіп ?нсін деген ??ымды білдіреді. Т?сауын кесетін с?би орта?а ?келініп, «Т?сау кесу» жыры айтылады.
Сабақтың тақырыбы: « Ата –баба дәстүрі ұрпаққа үлгі»
Мақсаты: Ата –бабамыздан ұрпақтан-ұрпаққа сақталып келе жатқан ұлттық тәрбие туралы түсінік беру. Балаларды ұлттық салт –дәстүрін, әдеп –ғұрпын үйренуге және сыйлап? құрметтеуге шақыру және ұлтына жанашыр ұрпақ тәрбиелеу.
«Халық –қалың орман, әрі пана, әрі қорған». Әр ұлттың өзіндік ерекшелігі ,салт –дәстүрі, діні, тілі болатыны белгілі. Амансыңдар ма, балалар, қонақтар!
1. Біздер бұрын көрмеген,
Салт – дәстүрін білмеген.
Үйренеміз дәріптеп,
Заманымда өрлеген.
2. Қонақ күту салтымыз,
Оқып –біліп жатырмыз.
Салт - дәстүрі сақталса,
Арта берер даңқымыз
3. Ата –бабаң ардақты,
Жамандыққа бармапты.
Ардақ тұтып үлкенді,
Ата –жолын жалғапты.
4. Кең даланың ежелгі,
Қазақ дейтін халқымыз.
Өзге ұлттай біздің де,
Бар дәстүр мен салтымыз..
5. Туған соң адам боп,
Білімсізден жаман жоқ.
Ел дәстүрін білмесең,
Жұрт айтады надан деп.
Бүгін бізге ата-аналарымыз қонақа келіп отыр.Мен ата-аналардың білімін сынап көрейінші. Кәне, салт – дәстүр жайлы не білесіңдер?
Қазақтың балаға байланысты әдеп –ғұрпын атандар? «Бесік той», «Қырқынан шығару», « Шілдехана», «Тұсаукесер» деген сияқты ырымдар жасалып, адамның өмірі той –думаннан басталады.
Үш биді атандар?
-Төле би, Әитеке би, Қазбек би.
Жеті атаны ата?
Біріншісі –әке.
Екіншісі- бала.
Үшіншісі – немере.
Төртіншісі – шөбере.
Бесіншісі – шөпшек.
Алтыншысы – немене.
Жетіншісі –туажай.
Салт-дастүр жайы мақал мәтелдер? Жарайсындар.
Бүгін Кенжегүл апайда үлкен той, немересінің тұсауын кеседі. Баланың тұсауын малдың тоқ ішегімен кесу елдің тоқ болуына байланысты. Ала жіппен тұсау кесу баланың келешекте ешкімнің ала жібін аттамай, адал болып өссін деген ниетінен туған. Сәбидің тұсауы көк шөппен кесілсе, көк шөптей өсіп өнсін деген ұғымды білдіреді. Тұсауын кесетін сәби ортаға әкелініп, «Тұсау кесу» жыры айтылады.
(Әжесі тұсау кесу жырын айтады)
Әже: Қаз –қаз, балам,қаз балам,
Қадам бассаң, мәз болам
Күрмеуіңді шешейін,
Тұсауыңды кесейін.
Қаз –қаз, балам, қаз балам,
Тақымыңды жаз балам.
Қадамыңа қарайық,
Басқаныңдщы санайық.
Қаз баса ғой, қарағым,
Құтты болсын қадамың!
Бата:
Дастархандарыңа береке берсін,
Бастарыңызға мереке берсін.
Астарыңа адалдық берсін,
Бастарыңа амандық берсін.
Дендеріңе саулық берсін,
Үлкен азамат боп өсе беріңдер! Әумин!
Құрметті қонақтар! Осымен сіздерге арналған «Ата –баба дәстүрі -ұрпаққа үлгі» атты ашық тәрбие тағылымымызды аяқтаймыз. Келгендеріңізге көп –көп рахмет!
