10.Ая?сыз ?осмекенділер ?ай елдерде тіршілік етеді? (Африкада,америкада,?ндістанда)
11.??йры?тылар отрядына жататын ?осмекенділерді? бірі? (жетісулы? ба?атіс)
12.Даната ??рба?асы ?аза?станны? ?ызыл кітабына ?ай жылы тіркелді? (2010жылы)
13.?осмекенділерді? 3-отрядын атап бер? (??йры?ты,??йры?сыз,ая?сыз)
Жа?а саба?: Жор?алаушылар класы. Жыландар, с?ржылан, сарыбасжылан жыландарды? таби?атта?ы ж?не адам ?міріндегі ма?ызы жайлы м?ліметтер жинау.
Жор?алаушылар на?ыз ??рлы?та тіршілік етуге бейімделген.Оларды? 8000-?а жуы? т?рлері бар.Жор?алаушылар?а кесірткелер,жыландар,тасба?алар,??был?ылар,крокодилдер т.б жатады.Суда тіршілік ететін т?рлері де бар.біра? олар екінші рет оралып,суда тіршілік етуге бейімделген. ?йткені атмосфералы? ауамен тек ?кпесі ар?ылы ?ана тыныс алады.??рлы?та суда, а?аш басында,топыра? астында тіршілік етеді.Оларды зеттейтін зоология ?ылымыны? саласын герпетология(грекше герпетон-жор?алаушылар,логия ?ылым) деп атайды. Жор?алаушыларды? денесі бас, мойын,т?л?а???йры? ж?не бессауса?ты ая?тардан т?рады. Жор?алаушыларды? ас?орыту ж?йесі ?осмекенділерге ??сас.Ауыз ?уысыны? т?бінде ?оз?алмалы етті тілі ?орегін ?стау?а,айналаны сипап сезуге к?мектеседі. Жыланны? тілі жі?ішке тілі екі айр,ол сипап сезу ?ызметін ат?арады. Жыланны? уы ?стінгі жа? с?йектерде орналас?ан улы тістерінде болады. Кесірткелер отряды тарма?ына жататындарды? к?пшілігі (келес жармас?а,??был?ы,?ршы?сапт.б) ??йры?ын ?здігінен ?зе алады.кесіркелерді? к?пшілігі ж?мырт?а ар?ылы,кейбіреуі ж?мырт?адан тірі туу ар?ылы к?бейеді.Кесірке ж?мырт?ала?ан бойда баласыны? ж?мырт?аны жарып шы?уы ж?мырт?анад тірі туу деп аталады.Кесірткелер омырт?асыз ж?ндіктермен, кейде ?са? ж?ндіктермен ?оректенеді
?олтырауындар:Б?лар –жор?алаушыларды? жо?ар?ы сатыда?ы тобы. Крокадилдер отряды 3 т??ымдас?а б?лінеді. Олпр на?ыз крокадил,?олтрауын ж?не аз?ы т??ымдастар деп аталады.Басында,аналь тесігіні? ма?ында азда?ан бездер болады.Тістеріні? саны к?п,ж?регі т?рт ?уысты.Терісі ?ымбат ба?аланады,сонды?тан арнайы фермаларда ?олдан ?сіреді.
1-топ жылан
2- топ кесіртке
3-топ ?олтрауын
?р топ?а тапсырма беріледі,о?ушылар таспырманы посреге т?сіріп,суреттерін салады. Жор?алаушылар туралы ?р топ ке?інен м?ліметтерді жазып,?ор?ап (т?сіндіріп) береді.
Сергіту с?ті:
К?ршіні? суретін салу.О?ушылар?а А4 пар?ы беріледі,о?ушылар пара?ты бастарына ?ойып жанында отыр?ан о?ушыны? суретін салады.
Кім к?п біледі?
С?ра?тары
1. Жор?алаушыларды зерттейтін зоология ?ылымыны? саласы не деп аталады? (герпеталогия)
2. Жор?алаушылар ?айда тіршілік етеді? (??рлы?та,суда тіршілік ететіндері де бар)
3. Жыланны? уы ?ай жерінде орналас?ан? (?стінгі жа?с?йекте орналас?ан улы тістерінде)
Просмотр содержимого документа
«Жор?алаушылар класы»
Пәні: Биология
Сыныбы: 7 «ә»
Алматы облысы,Панфилов ауданы Қожбанбет би атындағы орта мектептің биология пәнінің мұғалімі Дошибекова Назгуль Оналбаевна
Сабақтың тақырыбы: Жорғалаушылар класы. Жыландар, сарыбас жылан, сұр жылан, жыландардың табиғаттағы және адам өміріндегі маңызы
Сабақтың мақсаты:
Сабақта оқытудың жаңа технология элементтерін қолданып, оқушы белсенділігін арттыру, оқушылардың іс - әрекетін басқару арқылы ой таласын туғызу, білім – білікітілігін дамыту.
Күтілетін нәтиже:
Сабақта оқытудың жаңа технология элементтерін қолдана алды, оқушылардың белсенділігі артты, оқушылардың іс - әрекетін басқару арқылы ой таласын туғызды, білім – білікітілігін дамытты.
1) Өрмекшінің торы әдісі арқылы, пысықтау сұрақтары
VІ . Бағалау .
Үйге тапсырма:
«Мазайка» әдісі арқылы топқа бөлу
1-топ Жылан
2-топ Кесіртке
3-топ Қолтырауын
Қайталау – оқу анасы
Сәйкестендіру тесті
Бекіре балықтарының бір тобы
Акулалар
Аталық бездерден бөлінетін сұйықтық шеміршекті балықтардың неше түрі бар
Шеміршекті балықтардың неше түрі бар?
Зоология ғылымы балықтарды зерттейтін саласы
Шеміршекті балықтардың тыныс алу мүшесі
Балық патшасы
Саусаққанатты балықтар
750 жуық түр
Бекіре
Латимерия
Шоғал
Желбезектер
Тасбекіре
Ихтиология
350 түрі бар
ТВ Бинго сұрақтары
1.Қосмекенділердің қазіргі кезде қанша түрі бар? (5000) 2.Қосмекенділердің неше түрі сирек кездеседі? (3) 3.Құрбақа неліктен секіруге және жүзуге ебедейсіз келеді? (аяқтарындағы бұлшықеттері әлсіз дамығандықтан) 4.Бақаның дернәсілі не деп аталады? (итшабақ) 5.Қосмекенділер дегеніміз не? (суда да ,құрлықта да мекендегендіктен) 6.Құрбақалар немен қоректенеді? (зиянкес бунақденелілермен) 7.Құйрықтылар отядына жататын қосмекенділерді атап бер? (тритондар, саламандралар) 8.Қосмекенділердің жүрегі неше қуысты? (екі құлақшадан және екі қарыншадан) 9.Қосмекенділердің аяқтары неше саусақты болып келеді? (алдынғы саусақтары 4,арқы саусақтары 5) 10.Аяқсыз қосмекенділер қай елдерде тіршілік етеді? (Африкада ,америкада,Үндістанда) 11.Құйрықтылар отрядына жататын қосмекенділердің бірі? (жетісулық бақатіс) 12.Даната құрбақасы Қазақстанның Қызыл кітабына қай жылы тіркелді? (2010жылы) 13.Қосмекенділердің 3-отрядын атап бер? (құйрықты ,құйрықсыз,аяқсыз)
Жаңа сабақ: Жорғалаушылар класы. Жыландар, сұржылан, сарыбасжылан жыландардың табиғаттағы және адам өміріндегі маңызы жайлы мәліметтер жинау.
Жорғалаушылар нағыз құрлықта тіршілік етуге бейімделген.Олардың 8000-ға жуық түрлері бар.Жорғалаушыларға кесірткелер,жыландар,тасбақалар,құбылғылар,крокодилдер т.б жатады.Суда тіршілік ететін түрлері де бар.бірақ олар екінші рет оралып,суда тіршілік етуге бейімделген. Өйткені атмосфералық ауамен тек өкпесі арқылы ғана тыныс алады.Құрлықта суда, ағаш басында,топырақ астында тіршілік етеді.Оларды зеттейтін зоология ғылымының саласын герпетология(грекше герпетон-жорғалаушылар,логия ғылым )деп атайды. Жорғалаушылардың денесі бас, мойын ,тұлғағқұйрық және бессаусақты аяқтардан тұрады. Жорғалаушылардың асқорыту жүйесі қосмекенділерге ұқсас.Ауыз қуысының түбінде қозғалмалы етті тілі қорегін ұстауға,айналаны сипап сезуге көмектеседі. Жыланның тілі жіңішке тілі екі айр,ол сипап сезу қызметін атқарады. Жыланның уы үстінгі жақ сүйектерде орналасқан улы тістерінде болады. Кесірткелер отряды тармағына жататындардың көпшілігі (келес жармасқа,құбылғы ,ұршықсапт.б)құйрығын өздігінен ұзе алады.кесіркелердің көпшілігі жұмыртқа арқылы,кейбіреуі жұмыртқадан тірі туу арқылы көбейеді.Кесірке жұмыртқалаған бойда баласының жұмыртқаны жарып шығуы жұмыртқанад тірі туу деп аталады.Кесірткелер омыртқасыз жәндіктермен, кейде ұсақ жәндіктермен қоректенеді
Қолтырауындар:Бұлар –жорғалаушылардың жоғарғы сатыдағы тобы. Крокадилдер отряды 3 тұқымдасқа бөлінеді. Олпр нағыз крокадил,қолтрауын және азңы тұқымдастар деп аталады.Басында ,аналь тесігінің маңында аздаған бездер болады.Тістерінің саны көп,жүрегі төрт қуысты.Терісі қымбат бағаланады,сондықтан арнайы фермаларда қолдан өсіреді.
1-топ жылан
2- топ кесіртке
3-топ қолтрауын
әр топқа тапсырма беріледі,оқушылар таспырманы посреге түсіріп ,суреттерін салады. Жорғалаушылар туралы әр топ кеңінен мәліметтерді жазып,қорғап (түсіндіріп) береді.
Сергіту сәті:
Көршінің суретін салу.Оқушыларға А4 парғы беріледі ,оқушылар парақты бастарына қойып жанында отырған оқушының суретін салады.
Кім көп біледі?
Сұрақтары
1. Жорғалаушыларды зерттейтін зоология ғылымының саласы не деп аталады? (герпеталогия)
2. Жорғалаушылар қайда тіршілік етеді? (құрлықта ,суда тіршілік ететіндері де бар)
3. Жыланның уы қай жерінде орналасқан? (үстінгі жақсүйекте орналасқан улы тістерінде)
4. Жорғалаушылардың жүрегенің құрлысы нелерден тұрады? (екі құлақшадан және екі қарыншадан)
5. Жорғалаушылардың сезім мүшелері.....?
6. Жорғалаушылар немен тіршілік етеді? (шыбын шіркей,бұзаубас кейбір түрлері ірі қара малдармен)
7. Жорғалаушылар қалай ұрықтанады? (дара жынысты іштей ұрықтанады)
8. Қазақстанда қайсы жорғалаушылардың түрі көбірек кездеседі? (кесірткелер)
