??рттарды зерттейтін ?ылымды гельминтология деп атайды.
Жалпа? ??рттар типіні? жалпы саны 15 000 асады. Олар т?щы суда , те?іздерде немесе бас?а а?заларда паразиттік тіршілік етеді. Жалпа? ??рттар – екі жа?ты симметриялы , ?ш ?абатты (эктодерма, мезодерма, эндодерма) болады. Б?ларды? денесінде ?уысы жо?, бауыр жа?ы ар?асында жабысып, денесі жалпа? пішінді бол?анды?тан, б?лар жалпа? ??рттар деп атал?ан. Б?ларды? денесін тері-б?лшы?етті ?апшы? ?аптайды.
Тыныс алу ж?не ?анайналым ж?йелері жо?. . Жа?сы дамы?ан ж?йелері: Ж?йке( ?ос ж?йке т?йіндері, екі ж?йке ба?андары). ?имыл. З?р шы?ару (ал?аш осы типте кездеседі). Ас ?орыту (екі б?ліктен т?рады; 1-ж?т?ынша?, 2-орта??ы ішек; аналь тесігімен арт?ы ішек ішек жо?). Паразиттерде ас?орыту ж?йесі дамыма?ан. Жыныс (гермофродиттер), даму кезе?дері ?згерістермен ?теді. Жынысты ж?не жыныссыз жолмен к?бейеді.
Кірпікшелі ??рттар класы. Те?із ж?не т?щы суларда, ыл?алды топыра?та еркін ?мір с?реді. Дене пішіні алпа?, жапыра? т?різді. Дене жабыны цилиндр т?різді жасушалардан т?ратын жабын ?лпасы эпителиймен ?апталады. Сипап сезу сезімталды?ы арта т?седі. ?арапайым к?зшелері бар.К?беюі ж?мырт?адан пілл? т?зеді.
Сор?ыштар класы. Бауырсор?ыш ірі ?ара мал ж?не адам бауырында паразиттік ?мір с?реді. Екі сор?ышы бар. Кірпікшесіз эпителийді? сыртынан ты?ыз, жасушалы? емес т?зіліс сір?абы? ?аптайды. Тіршілік айналымы к?рделі. Аралы? иесі тоспа?лу, негізгі иесі-мал, ?й хайуанаттары. Дене ?имылыны? реттелуіне сырт?ы ?абатта?ы са?иналы б?лшы?ет, аралы? ?батта?ы ?и?аш б?лшы?ет ж?не ішкі ?абатта?ы біры??ай салалы б?лшы?ет жасушаларыны? ?абаттары к?мектеседі.
Таспа ??рттар: денені? алды??ы б?лігінде ?ыс?а мойынды басында сор?ыштар мен кейбірінде ?арма?шалары бар. Денесін сір?абы? ?аптайды. Сезім м?шелері нашар дамы?ан . Ас?орыту м?шесі дамыма?ан. З?р шы?ару ж?йесі з?р шы?ару т?тіктері ар?ылы сырт?а шы?ады. Тіршілік айналымы к?рделі. Аралы? иесі- сиыр, негізгі иесі- адам. Адамны? ішегінен н?жіспен бірге сырт?ы орта?а шы??ан топыра??а т?седі.
І?. Жа?а та?ырыпты бекіту:
Тип неліктен жалпа? ??рттар деп аталады?
М?шелер ж?йесі деген не?
Жалпа? ??рттар ?алай к?бейеді?
Даму айналымы ?алай ж?зеге асады?
Сір?абы? деген не?
Кірпікшелі ??рттарды? дене ??рылысы?
Таспа ??рттарды? аралы? иесі кім?
?йге тапсырма: Жалпа? ??рттар о?у. Сурет салу.
Вы уже знаете о суперспособностях современного учителя?
Тратить минимум сил на подготовку и проведение уроков.
Быстро и объективно проверять знания учащихся.
Сделать изучение нового материала максимально понятным.
Избавить себя от подбора заданий и их проверки после уроков.
Құрттарды зерттейтін ғылымды гельминтология деп атайды.
Жалпақ құрттар типінің жалпы саны 15 000 асады. Олар тұщы суда , теңіздерде немесе басқа ағзаларда паразиттік тіршілік етеді. Жалпақ құрттар – екі жақты симметриялы , үш қабатты (эктодерма, мезодерма, эндодерма) болады. Бұлардың денесінде қуысы жоқ, бауыр жағы арқасында жабысып, денесі жалпақ пішінді болғандықтан, бұлар жалпақ құрттар деп аталған. Бұлардың денесін тері-бұлшықетті қапшық қаптайды.
Тыныс алу және қанайналым жүйелері жоқ. . Жақсы дамыған жүйелері: Жүйке( қос жүйке түйіндері, екі жүйке бағандары). Қимыл. Зәр шығару (алғаш осы типте кездеседі). Ас қорыту (екі бөліктен тұрады; 1-жұтқыншақ, 2-ортаңғы ішек; аналь тесігімен артқы ішек ішек жоқ). Паразиттерде асқорыту жүйесі дамымаған. Жыныс (гермофродиттер), даму кезеңдері өзгерістермен өтеді. Жынысты және жыныссыз жолмен көбейеді.
Кірпікшелі құрттар класы. Теңіз және тұщы суларда, ылғалды топырақта еркін өмір сүреді. Дене пішіні алпақ, жапырақ тәрізді. Дене жабыны цилиндр тәрізді жасушалардан тұратын жабын ұлпасы эпителиймен қапталады. Сипап сезу сезімталдығы арта түседі. Қарапайым көзшелері бар.Көбеюі жұмыртқадан піллә түзеді.
Сорғыштар класы. Бауырсорғыш ірі қара мал және адам бауырында паразиттік өмір сүреді. Екі сорғышы бар. Кірпікшесіз эпителийдің сыртынан тығыз, жасушалық емес түзіліс сірқабық қаптайды. Тіршілік айналымы күрделі. Аралық иесі тоспаұлу, негізгі иесі-мал, үй хайуанаттары. Дене қимылының реттелуіне сыртқы қабаттағы сақиналы бұлшықет, аралық қбаттағы қиғаш бұлшықет және ішкі қабаттағы бірыңғай салалы бұлшықет жасушаларының қабаттары көмектеседі.
Таспа құрттар: дененің алдыңғы бөлігінде қысқа мойынды басында сорғыштар мен кейбірінде қармақшалары бар. Денесін сірқабық қаптайды. Сезім мүшелері нашар дамыған . Асқорыту мүшесі дамымаған. Зәр шығару жүйесі зәр шығару түтіктері арқылы сыртқа шығады. Тіршілік айналымы күрделі. Аралық иесі- сиыр, негізгі иесі- адам. Адамның ішегінен нәжіспен бірге сыртқы ортаға шыққан топыраққа түседі.
