 
Байламдар созылғанда, буын шыққанда және сүйек сынғанда көрсетілетін алғашқы жәрдем 
• Сүйек сынуының ашық және жабық түрлерімен танысу; 
 Сіңір созылғанда, буын шыққанда, сүйек сынғанда алғашқы көмек көрсетуді үйрену. 
     
Бағалау парағы  
Оқушы ның аты 
Үй тап сырма сы 
5 балл 
Жалпы ұпай, баға 
Буын шыққан да 
Қол мен иық бел деуі сын ғанда 
5 балл 
5 балл 
Аяқ сын ғанда шендеу іш салу 
Бас пен омырт 
5 балл 
қа сын ғанда 
Тест 
5 балл 
15 балл 
     
Тест 
1.Сүйектің құрамындағы органикалық зат-р сүйекке қандай қасиет береді; 
2. Қозғалмайтын байланысқа қандай сүйектер жатады; 
3. Сүйектер пішініне қарай нешеге бөлінеді; 
4. Омыртқалар қандай байланыс түріне жатады; 
5. Ағзадағы үшбұрышты жалпақ сүйекті ата; 
6. Сүйектің құрамындағы бейорганикалық заттарды ата; 
7. Сүйек байланысының түрлерін ата; 
8. Ағзадағы қысқа сүйектерді ата; 
9. Сүйек қандай ұлпаға жатады; 
10. Сүйек қалай өседі. 
11. Білезікте қанша сүйек бар; 
12. Омыртқа бөлімдерін атап, олардың санын жаз. 
13. Кеуде қуысын қандай сүйектер құрайды; 
14. Омыртқа жотасының қисаюы қалай аталады; 
15. Аяқ сүйектерін ата. 
     
Жауаптары 
1.Иілгіштік, серпімділік 
2. Ми сауыты мен сегізкөз 
3. Үшке: ұзын, қысқа, жалпақ 
4. Жартылай қозғалмалы 
5. Жауырын 
6. Су мен минералды заттар 
7. Қозғалмайтын, қозғалмалы, жартылай қозғалмалы 
8. омыртқа, саусақ сүйектері 
9. Дәнекер 
10. Сүйектің екі шетіндегі шеміршекті қабатт-ғы жасушалардың бөлінуінен. 
11. 8 сүйек 
12. Мойын (7), арқа (12), бел (5), сегізкөз (5), құйымшақ (4-5) 
13. Омыртқа жотасы, қабырғалар мен төс 
14. Сколиз 
15. Ортан, асықты жілік, шыбық сүйек, толарсақ, табан, башпай сүйектері 
     
Тапсырмалар: 
-  Буын шыққанда алғашқы көмек қалай көрсетіледі; 
-  Қол мен иық белдеуі зақымданғанда алғашқы көмек қалай жасалады; 
-  Аяқ сынғанда шендеуіш қалай салынады; 
-  Бас пен омыртқа мүшелері зақымдалғанда алғашқы көмек қалай көрсетіледі. 
 
Артериялық қан кетуді тоқтату 
     
Сүйек сынуының түрлері.  А) жабық. Б) ашық 
     
1-2.Иық белдеуі; 3-аяқ сынғанда; 4-жамбас белдеуі сынғанда; 5-омыртқа жотасы зақымданғанда;  6 – бұғана мен иық белдеуі сынғанда. 
     
Егер шендеуіш болмаған жағдайда зақымдалған аяқты сау аяққа қосып байлайды. 
 
     
Алғашқы көмек көрсетудің реті: 
-  Қан кетуді тоқтату; 
-  Жараның бетін тазалау; 
-  Сынған мүшені, шыққан буынды қозғалтпастай етіп, шендеуіш салу; 
-  Зақымдалған жерге суық су, мұз, қар т.б. басу. 
 
Жамбас белдеуі мен аяқ сынғанда шендеуіш салу 
     
Мұрын, маңдай және иек зақымдалғанда дәкені орау реті 
     
Кеуде қуысына дәкені салу реті  (спираль ж/е крест)